Η νεολαία στο προσκήνιο...

αναδημοσίευση από: το Περιοδικό

Η νεολαία αποτελούσε τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς πάντοτε έναν απρόβλεπτο και δυναμικό παράγοντα επιτάχυνσης των κοινωνικών και πολιτικών εξελίξεων. Ιδιαίτερα σε ρευστές περιόδους όπως η σημερινή. Σε περιόδους όπου συσσωρεύεται σε μεγάλα τμημάτα της κοινωνίας αγανάκτηση, οργή και αδυναμία να επιβιώσουν με αξιοπρέπεια λόγω των δυσχερών οικονομικών και εργασιακών συνθηκών. Η νεολαία και η «περίεργη» σχέση που έχει με το μέλλον μπορεί να σηματοδοτεί πάντοτε με έναν δυναμικό τρόπο μια μαχητική στάση απέναντι σε «ότι μας καίει, σε ότι μας τρώει την ψυχή..» Η χτεσινή εκπομπή «Ανατροπή» του γνωστού κ. Πρετεντέρη αποδεικνύει του λόγου το αληθές και αποτελεί ένα μνημείο γκρεμίσματος της βιτρίνας των θεσμικών λόγων, των στημένων ρεπορτάζ, του ασφυκτικού πλαισίου που δημιουργείται στα τηλεπαράθυρα και τα πάνελ για κάθε έναν άνθρωπο σε αυτή τη χώρα που θέλησε και θέλει να αγωνιστεί για να βελτιωθεί η ζωή του. Δύο μαθητές, 14 και 16 χρονών, ο Ευθύμης και η Ιωάννα ανέλαβαν να δώσουν ένα μάθημα στους ειδικούς που θα θυμούνται για καιρό…

Πόσες φορές παρακολουθήσαμε άλλοτε με θυμό -κι άλλοτε όμως με αδιαφορία γιατί αφορούσε κάποιους άλλους, – «και τι θέλουν τώρα κι αυτοί;»- να τσακίζονται στα τηλεοπτικά πάνελ, όπως αυτό της «Ανατροπής», με αγαστή συνεργασία κυβερνητικών παραγόντων και «έγκριτων» δημοσιογράφων οι αγωνίες, τα αιτήματα και οι διεκδικήσεις διάφορων κοινωνικών ομάδων και εργασιακών κλάδων; Πόσες φορές παρατηρήσαμε εκεί που σταματούσε η καταστολή της αστυνομίας, τα γκλοπ και τα δακρυγόνα των ΜΑΤ, «να πιάνουν δουλειά» οι πένες, τα μικρόφωνα και οι κάμερες των «μεγάλων καναλιών»;

Εργάτες, αγρότες, φοιτητές, όλοι είχαν την τιμή να βιώσουν τη «δημοκρατική υποδοχή» στους μαγικούς χώρους του δημοσίου «διαλόγου». Απλοί άνθρωποι με προβλήματα, που έρχονταν σε σύγκρουση με το μπλαζέ, κουστουμαρισμένο, αυστηρό πρόσωπο και ύφος της «θεσμικής επαναφοράς στην τάξη». Απλοί άνθρωποι που πολλές φορές λοιδωρήθηκαν και ένιωσαν να πνίγονται μέσα σε περισπούδαστους λόγους, νούμερα, στατιστικές, διαστρέβλωση, συκοφάντηση από μια πλειάδα φωνών της αντίδρασης που τους κατακεραύνωναν όλες μαζί.

Πάντοτε με τα ίδια ποικίλα επιχειρήματα της ιδεολογικής φαρέτρας των κυρίαρχων: Εν αρχή ην ο μονόδρομος. «Δεν γίνεται αλλιώς, έχουμε δεσμεύσεις απέναντι στην ΕΕ», έλεγαν παλιά, «έχουμε μνημόνιο«, λένε τώρα. «Που τα έχετε δει αυτά που ζητάτε, σε ποια ευρωπαϊκή χώρα γίνονται«;  -»Να πάτε στην Κούβα κύριε», πεταγόταν από το βάθος ο Άδωνις. «Μα είναι δυνατόν να αντιδράτε στους ψηφισμένους νόμους; Δεν σέβεστε τη δημοκρατία; Μα είναι δυνατόν να κάνετε καταλήψεις, απεργίες,να συγκρούεστε με την αστυνομία; Αυτό είναι φασισμός».

Τέτοια, αλλά και άλλα, πιο ύπουλα επιχειρήματα όπως παρουσιάζονται οι αγωνιζόμενοι εργατικοί κλάδοι ως υπεύθυνοι διαφθοράς, ως συντεχνίες, ως «λαμόγια που δεν δουλέψαν ποτέ», χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα τις διεφθαρμένες ηγεσίες της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας που οι ίδιοι, τα κόμματα του πάλαι ποτέ δικομματισμού και οι πολιτικοί τους φίλοι εξέθρεψαν και που στις περισσότερες των περιπτώσεων ουδεμία σχέση έχουν με όποιον κλάδο αγωνίζεται.

Στην περίπτωση της νεολαίας, του φοιτητικού και κυρίως του μαθητικού κινήματος η επωδός ήταν μόνιμα η υποκίνηση. «Έξω τα κόμματα» βροντοφωνάξαν εν χορώ όλοι μαζί, νεοδημοκράτες, πασοκτσήδες, φιλελεύθεροι δημοσιογράφοι και σχολιαστές, το ποτάμι του Σταύρου Θεοδωράκη, η Athens Voice, η Lifo, ο Τζήμερος και ο Μπάμπης Παπαδημητρίου. Ενώ δηλαδή για τα προβλήματα στα σχολεία μιλάνε μόνο αυτοί, ενώ τα σχολεία λειτουργούν με την πολιτική συγκεκριμένων κομμάτων, ενώ ολόκληρη η ζωή μας ηγεμονεύεται καταθλιπτικά από τις ίδιες απόψεις, οι φορείς και οι ιδέες που εκφράζονται στον αντίποδα πρέπει να εξοβελιστούν. Αυτές είναι τα κόμματα. Και οι ιδέες που μιλάνε για αγώνα και διεκδίκηση ενός διαφορετικού μέλλοντος είναι η υποκίνηση.

Για το τέλος ο κ. Πρετεντέρης κρατάει ένα κρυφό χαρτί στην προσπάθεια να αποκαλύψει προφανώς την κομματικότητά της: «Ιωάννα, αυτό που το “μαθες (οτι 2000 εκπαιδευτικοί είναι σε διαθεσιμότητα);». Για να πάρει άλλη μία πληρωμένη απάντηση: «ο πατέρας μου είναι σε διαθεσιμότητα». «Ααα μπράβο» (μπράβο;!) λέει ο Πρετεντέρης, που μάλλον συνειδητοποίησε στο σημείο εκείνο ότι η βραδιά δε σώζεται με καμιά κυβέρνηση. «Και η μαμά μου είναι δασκάλα και οι μισθοί τους είναι υποδεκαπλάσιοι απ” όλων εσάς εκεί μέσα…»

 

- Πάρα πολύ ωραία τα είπαν τα παιδιά, πράγματι πάρα πολύ ωραία». Αναγκάστηκε να πει ο κύριος Γεωργιάδης όμως χτες, κάνοντας μια αναγκαστική εισαγωγή εν είδει άτακτης υποχώρησης μπροστά στο γνήσιο, απλό, κατανοητό λόγο που δεν μάσησε μπροστά στον υφυπουργό παιδείας και τον μεγαλοδημοσιογράφο και μίλησε για τα προφανή: την υποχρηματοδότηση, το εξεταστικό κάτεργο του «νέου λυκείου», την παπαγαλία της «τράπεζας θεμάτων» , την διαθεσιμότητα των εκπαιδευτικων τα κενά που προκαλεί και τις ελλείψεις βιβλίων.

Για να συνεχίσει όμως με το γνωστό δηλητήριο: «Κι εμείς μαθαίναμε απ” έξω ολόκληρα βιβλία και όταν λέω απ’έξω εννοώ με μηχανή εκτυπωτού», είπε ο Άδωνις χωρίς να μπορεί να κρύψει την συγκίνηση που του προκαλεί ένα τέτοιο μοντέλο πειθαρχίας και στείρας εκπαιδευτικής διαδικασίας. «Αυτό όμως δεν μας οδήγησε να κάνουμε καταλήψεις», συνέχισε (είναι προφανές ότι χιλιάδες άλλοι μαθητές της γενιάς του κ. Γεωργιάδη έχουν άλλη άποψη αλλά ας μην επεκταθούμε).

«Όλοι συμφωνούμε σε έναν αγώνα για ένα καλύτερο σχολείο» (πως είπατε;),  «αλλά πως μιλάτε για χούντα, σε αυτό το συμπέρασμα οδηγηθήκατε λόγω της τράπεζας θεμάτων»; «- Η ερώτησή σας στην ουσία είναι αν είμαστε υποκινούμενοι κομματικά» σχολίασε η μαθήτρια, «αν ετεροκαθοριζόμαστε»; «Μα φυσικά. Ετεροκαθοριζόμαστε πολιτικά από εσάς. Εσείς κι η πολιτική σας μας οδηγείτε στις καταλήψεις», ολοκληρώθηκε η «πληρωμένη» απάντηση.

Ετσι ακριβώς είναι και σήμερα κύριε Πρετεντέρη. Είμαστε φιμωμένοι. Μας φέρνουν τα ΜΑΤ και τον εισαγγελέα. Δεν μπορούμε να πούμε τα αιτήματα μας. Τι διαφορά εχει;

 

«Στο διάλειμμα των διαφημίσεων ο κύριος Γεωργιάδης αποκάλεσε την συμμαθήτριά μου Ιωάννα διάδοχο του κ. Τσίπρα. Που το στηρίζει αυτό»; ρωτάει ο Ευθύμης. Για να μη λάβει καμία απάντηση από τον ντροπιασμένο και κατσουφιασμένο μαθητή του Κ. Πλεύρη. Το ερώτημα για τη χούντα βρέθηκε άλλη μια φορά στο τραπέζι. «Χούντα, είναι μεγάλη κουβέντα. Εγω ήμουν στο σχολείο μαθητής, επί χούντας και… σε διαβεβαιώ πως ήταν πολύ μαύρη η κατάσταση» είπε ο κ. Πρετεντέρης στην Ιωάννα και εκείνη του απάντησε: «Ετσι ακριβώς είναι και σήμερα κύριε Πρετεντέρη. Είμαστε φιμωμένοι. Μας φέρνουν τα ΜΑΤ και τον εισαγγελέα. Δεν μπορούμε να πούμε τα αιτήματα μας. Τι διαφορά εχει;».

Στη λογική διαπίστωση ότι κάτι δεν πάει καλά όταν κόβεται το 25% και το 40% των μαθητών στις εξετάσεις ,ο Άδωνις απάντησε: «εμείς ψηφίσαμε ένα νόμο και θέλουμε επιτέλους ένα σχολείο που να είναι αυστηρό». Ο Ευθύμης θα μιλήσει πάνω σε αυτό για την οριστική απώλεια μιας καθημερινότητας με ψυχαγωγία για τους μαθητές: «η γενιά μου δε ζει πλαον με τη μπάλα στις αλάνες» προκαλώντας αγανάκτηση στον Άδωνι που υπενθύνισε ανατριχιαστικές σκηνές από την παιδική του ηλικία «όταν διάβαζε επί 6 ώρες κάθε μέρα για 3 χρόνια…»

Και για το τέλος ο κ. Πρετεντέρης κρατάει ένα κρυφό χαρτί στην προσπάθεια να αποκαλύψει προφανώς την κομματικότητά της: «Ιωάννα, αυτό που το “μαθες (ότι δύο χιλιάδες εκπαιδευτικοί είναι σε διαθεσιμότητα)»; Για να πάρει άλλη μία πληρωμένη απάντηση: «ο πατέρας μου είναι σε διαθεσιμότητα». «Ααα μπράβο» (μπράβο;!) λέει ο Πρετεντέρης, που μάλλον συνειδητοποίησε στο σημείο εκείνο ότι η βραδιά δε σώζεται με καμιά κυβέρνηση. «Και η μαμά μου είναι δασκάλα και οι μισθοί τους είναι υποδεκαπλάσιοι απ” όλων εσάς εκεί μέσα…» τελειώνει ίσως μία από τις πιο γλυκές τηλεοπτικές οάσεις διαχρονικά σε πάνελ σαν κι αυτό…

Το συμπέρασμα: Η νεολαία απειλεί σοβαρά την πολιτική σταθερότητα των κυρίαρχων

«Γιάννη χάσαμε!» φώναξε περιχαρής ένας φίλος μετά το τέλος της εκπομπής φέροντας στη μνήμη την ατάκα ρεπόρτερ προς τον Άρη Πορτοσάλτε στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ, τις μέρες του ’08: «Έπεσε και το Κολωνάκι Άρη».

Η νεολαία, αυτός ο -πάντοτε- αστάθμητος παράγοντας, ταράζει και πάλι τα νερά. Και μια ασύμμετρη απειλή βρίσκεται προ των πυλών για την κυβέρνηση. Η νεολαία που ορθώς αναφέρουν πολλοί, ότι ήταν αυτή που άνοιξε τον χορό των δυναμικών κινητοποιήσεων της «περιόδου της κρίσης» (αν και σε πολύ πρώιμο τότε στάδιο) με την εξέγερση του Δεκέμβρη του ’08. Ποιος μπορεί να ξεχάσει το σύνθημα «στις τράπεζες λεφτά στη νεολαία σφαίρες» που συνόδευσε τις συγκρούσεις των «ημερών του Αλέξη»; Το σύνθημα διατηρεί τη δυναμική του και λέει μια σημαντική ιστορία οργής που διαπερνά τους νέους ανθρώπους ολοένα και πιο έντονα αν και σε ένα αρκετά διαφορετικό τοπίο από αυτό του 2008.

Είναι αλήθεια ότι έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας πίστεψε ότι μπορεί μέσα από δυναμικούς αγώνες να ανατρέψει ή να εμποδίσει έστω πλευρές της πολιτικής που επιβάλλεται τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Ίσως η τελευταία τέτοια μεγάλη στιγμή να ήταν η απεργία του Φλεβάρη του 2012. Τι έχει μεσολαβήσει από τότε; Πάρα πολλά. Οι τέσσερις εκλογικές αναμετρήσεις που έγιναν, ανέδειξαν από τη μία την δυνατότητα, σε μεγάλο κομμάτι όσων ασφυκτιούν με τις υπάρχουσες κυβερνήσεις, να υπάρξει μία εναλλακτική διακυβέρνηση της χώρας μέσω της επικράτησης του ΣΥΡΙΖΑ. Από την άλλη όμως αυτό το ίδιο γεγονός, ακόμη κι αν είναι αμφισβητήσιμο και αποτελεί συζήτηση όσον αφορά τον τρόπο που ο ΣΥΡΙΖΑ πολιτεύεται, πέραν όλων των άλλων έχει μάλλον δημιουργήσει και μία κατάσταση αναμονής περαιτέρω εξελίξεων μέσα από την προσφυγή στις κάλπες, που λειτουργεί κάπως ανασχετικά όσον αφορά το ξεδίπλωμα πιο σφοδρών και μαχητικών κινηματικών διαδικασιών.

Παρόλα αυτά μία σειρά αγώνων, που σχεδόν αντανακλαστικά έχουν συγκροτηθεί ως απάντηση σε κυβερνητικά μέτρα ή αντεργατικές κινήσεις εργοδοτών – επιχειρηματιών, έχουν λάβει επίσης χώρα τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερα στο δημόσιο τομέα. Εκπαιδευτικοί, σχολικοί φύλακες, καθαρίστριες του Υπουργείου Οικονομικών, ΕΡΤ, εργαζόμενοι σε Μέσα Μεταφοράς, διοικητικοί υπάλληλοι στα πανεπιστήμια , αλλά και οι χαλυβουργοί,  εργαζόμεοι στο χώρο του επισιτισμού και του εμπορίου, είναι κάποιες από τις κατηγορίες που μην έχοντας άλλη λύση και αντιμετωπίζοντας αλλαγές που τους έπλητταν χωρίς αύριο, ήρθαν στο προσκήνιο με μαχητικότητα. Μια μαχητικότητα όμως η οποία ηττήθηκε για πολλούς και διάφορους λόγους, με βασική επωδό από την πλευρά της κυβέρησης το ζήτημα του μονοδρόμου της πειθαρχίας στις δεσμεύσεις της μνημονιακης πολιτικής και της  »αναπτυξιακής» πορείας της χώρας.

«Γιάννη χάσαμε!» φώναξε περιχαρής ένας φίλος μετά το τέλος της εκπομπής φέρνοντας στη μνήμη την ατάκα ρεπόρτερ προς τον Άρη Πορτοσάλτε στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ, τις μέρες του ’08: «Έπεσε και το Κολωνάκι Άρη». Η χτεσινή εκπομπή πάντως και αυτό το αίσθημα που προκάλεσε σε πολλούς από τους κατοίκους αυτής της χώρας, δεν οφείλεται μόνο στην απλότητα, την ευφράδεια, τον τσαμπουκά και την αποτελεσματικότητα της Ιωάννας και του Ευθύμη που ήταν αναμφισβήτητα οι πρωταγωνιστές της «Ανατροπής».

Η συγκίνηση που προκάλεσε, το χτύπημα του χεριού στο τραπέζι, αυτή η ανάταση και η εσωτερική ζεστασιά είναι αποτέλεσμα του ότι τα παιδιά αυτά εκφράσανε την απεγνωσμένη ανάγκη του κόσμου για πραγματική ανατροπή. Γιατί παρόλη την αναμονή των πολιτικών εξελίξεων η κατάσταση για την μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία γίνεται κάθε μέρα που περνάει όλο και πιο αφόρητη. «Δεν μπορείτε να αποκωδικοποιήσετε το μήνυμά μας. Δεν αντέχουμε άλλο. Δηλαδή πως αλλιώς να το εκφράσουμε;» είπε χτες η Ιωάννα αφού μίλησε για τους εκπαιδευτικούς γονείς της και την οικονομική κατάσταση συνολικά της οικογένειας.

Η νεολαία έχει μάθει να ζει για το μέλλον. Να αγωνιά γι αυτό, να το αναμένει. Γι αυτό και τώρα που φαίνεται πιο υποθηκευμένο από ποτέ, αργά ή γρήγορα θα ριχτεί πρώτη στη μάχη ώστε να του ξαναδώσει πνοή…

 

Αν συνυπολογίσουμε στα παραπάνω ότι η κυβέρνηση κάνει ότι μπορεί για να γίνει ακόμη πιο προκλητική και φτάνει στο σημείο να διεκδικεί (παρά το γεγονός ότι έχει χάσει κάθε έννοια πλειοψηφικής αποδοχής από τον λαό) να παραμείνει στην εξουσία. Ότι απειλεί πως με κάποιο τρόπο θα βρει 180 βουλευτές και θα κρατηθεί στον θώκο της εξουσίας μέχρι το τέλος της τετραετίας, μπορούμε να αντιληφθούμε καλύτερα ότι το καζάνι που βραζει δεν είναι σίγουρο οτι θα αργήσει να εκραγεί.

Η νεολαία σε μεγάλο βαθμό φαίνεται να είναι σε θέση να παίξει -τουλάχιστον- το ρόλο του πυροκροτητή. Αυτή, περισσότερο από όλους, δεν μπορεί να περιμένει μόνο τις κοινοβουλευτικές εξελίξεις. Την διαπαιδαγωγούν χρόνια ολόκληρα ότι το μέλλον της κρίνεται από νωρίς μέσα από τις «ορθές» επιλογές που θα κάνει. Όμως το νωρίς είναι τώρα. Και τώρα νιώθει πλέον σοβαρά ότι έχει ξεμείνει από επιλογές. Η μόνη επιλογή που όμως σίγουρα δεν έχει, είναι να τα παρατήσει. Έχει μάθει να ζει για το μέλλον. Να αγωνιά γι αυτό, να το αναμένει. Γι αυτό και τώρα που φαίνεται πιο υποθηκευμένο από ποτέ, αργά ή γρήγορα θα ριχτεί πρώτη στη μάχη ώστε να του ξαναδώσει πνοή…

Τα παραδείγματα είναι μπροστά μας. Οι φοιτητές που μαζί με τους ανθρώπους που βιώνουν καθημερινά την υποβάθμιση, τους εργαζόμενους στα πανεπιστήμια, έσπασαν τις προηγούμενες μέρες τον «φορτσάκειο τσαμπουκά». Οι μαθητές που εξεγείρονται και δε λυγίζουν μπροστά στο υπουργείο, τους εισαγγελείς, την αστυνομία και μια χούφτα αντιδραστικών διευθυντών και η κοινή συνεύρεση αυτών των δύο στο δρόμο στο μεγάλο πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο της προηγούμενης εβδομάδας, είναι σημάδια μιας τέτοιας πιθανής προοπτικής. Αν λείπουν κάποιοι ακόμη για να ολοκληρώσουν το παζλ και να δημιουργήσουν μια «πυρηνική βόμβα» είναι οι εκατοντάδες χιλιάδες νέοι άνεργοι, είναι και τα εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά που έμειναν έξω από την πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Παλιότερα τόσο διαφορετικά κομμάτια ίσως ήταν δύσκολο να βρεθούν, να συνεννοηθούν, να συνδημιουργήσουν. Σήμερα στο φόντο της κρίσης είναι απλά ζήτημα χρονου να το κάνουν πιο αποτελεσματικά και μαζικά.

Όσον αφορά το αμέσως επόμενο διάστημα πάντως οι κινητοποιήσεις αναμένεται να κορυφωθούν στο τέλος αυτής της εβδομάδας. Σε μία ημερομηνία που με μεγάλες θυσίες έχει κατορθώσει δικαιωματικά να κατοχυρώσει μία θέση στην καρδιά ειδικά των νέων ανθρώπων. Η 17η του Νοέμβρη, η μέρα που συμβολίζει την λάμψη της εξέγερσης «που είναι παντοτινή» και ακόμη αδικαίωτη, θα αποτελέσει έναν σημαντικό σταθμό σε μια πορεία πραγμάτων που αναμένεται να είναι μακριά και γεμάτη συγκρούσεις. Κρατώντας το κάλεσμα της Ιωάννας προς τους συμμαθητές της «να συνεχίσουν με γενικές συνελέυσεις και κινητοποιήσεις μέχρι το τέλος», δεν μπορούμε να μην σιγοψιθυρίσουμε κι εμείς ξανά:

«Κοίτα οι άλλοι έχουν κινήσει…»