ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΤΙ?! [μερικές σκέψεις για το “τι τρέχει” στην κοινωνία, το πανεπιστήμιο, τη σχολή]

το κείμενο:

η εξεταστική (σχεδόν) τελείωσε, το πρόγραμμα μαθημάτων βγήκε...

ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΤΙ?!

[μερικές σκέψεις για το “τι τρέχει” στην κοινωνία, το πανεπιστήμιο, τη σχολή]

Θα μπορούσαμε να εξηγήσουμε, για άλλη μια φορά, τι είναι κρίση, ΔΝΤ, ΕΕ και πάει λέγοντας, αλλά αυτό ίσως είναι περιττό. Ήδη ξέρουμε όλοι τι είναι. Το βλέπουμε καθημερινά τριγύρω μας. Το βλέπουμε στο πανεπιστήμιο, στην υποχρηματοδότησή του, την υποβάθμιση συνολικά της δημόσιας και δωρεάν εκπαίδευσης μέσω της συρρίκνωσης/ιδιωτικοποίησης της φοιτητικής μέριμνας, της μείωσης του προσωπικού, τις μαύρες σχέσεις εργασίας κλπ. Το βλέπουμε στο κλείσιμο των σχολείων, την έλλειψη καθηγητών, την κατάργηση των δωρεάν βιβλίων, και όλες τις υπόλοιπες περικοπές και αλλαγές που συμβαίνουν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Το βλέπουμε, επίσης, μέσα στις οικογένειές μας, στους φίλους και τους ανθρώπους γύρω μας, αφού κάθε προσπάθεια “διάσωσης” της χώρας από την κρίση μεταφράζεται σε ακόμα μεγαλύτερη υποβάθμιση της ζωής ολόκληρου του λαού. Μέσα στα τελευταία 5 χρόνια πραγματοποιείται μια τεράστια επίθεση απέναντι στο λαό και τη νεολαία:

/εργασιακά δικαιώματα... γιοκ! Τα συνεχή μέτρα που παίρνουν οι κατά καιρούς κυβερνήσεις, πάντοτε με βάση τις επιταγές της ΕΕ, έχουν μονιμοποιήσει την ανεργία για συντριπτική μερίδα του κόσμου [στους νέους φτάνει το 67%]. Τα νεοφερμένα 5μηνα προγράμματα εργασίας και τα voucher, έρχονται να δημιουργήσουν μια πλαστή μείωση του ποσοστού της ανεργίας, δίνοντας προσωρινά μισθούς εξαθλίωσης σε ένα κομμάτι των ανέργων που θα έρθει να αντικατασταθεί από κάποιους άλλους τους επόμενους 5 μήνες και πάει λέγοντας. Είναι προφανές πως μόνο διέξοδο δεν αποτελούν για τους άνεργους, αλλά αντίθετα είναι μια ακόμα λύση για το κεφάλαιο για να τους εκμεταλλεύεται. Παράλληλα, έχει διαμορφωθεί ένας εργασιακός μεσαίωνας, με την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, την πτώση των μισθών κατά 28% και με την παράλληλη ποινικοποίηση κάθε αγώνα που ξεσπά και γίνεται επικίνδυνος, με την απαγόρευση των απεργιών, με το νόμο που δίνει το δικαίωμα στον εργοδότη να κλείνει την επιχείρησή του σε περίπτωση απεργίας και με άλλα τόσα και τόσα μέτρα.

/κάθε έννοια κοινωνικής πρόνοιας χάνεται. Παιδεία, υγεία είναι στο στόχαστρο και κάθε τι δωρεάν εξαφανίζεται. Οτιδήποτε δημόσιο, τώρα ξεπουλιέται με συνοπτικές διαδικασίες. Πρόσφατη μάλιστα είναι η συζήτηση για το ξεπούλημα του αιγιαλού και της παραλίας, ενώ η λίστα είναι μεγάλη: ΔΕΗ, ΕΥΑΘ, συγκοινωνίες και πολλά άλλα.

/επιστέγασμα όλων αυτών είναι η επίθεση στα δημοκρατικά δικαιώματα και τις ελευθερίες που μέχρι τώρα είχαν κατακτηθεί. Οποιαδήποτε διαμαρτυρία απέναντι στη σκληρή πολιτική που ασκείται από πλευρά κυβέρνησης-ΕΕ-ΔΝΤ, συναντά άγρια καταστολή από πλευράς κράτους, με συλλήψεις και διώξεις αγωνιστών, ποινικοποίηση των αγώνων κλπ. Αλλά και εκεί που δεν μπορεί να παρέμβει το επίσημο κράτος, το ρόλο αυτό τον αναλαμβάνει το παρακράτος και πιο συγκεκριμένα οι φασίστες. Από τη Χρυσή Αυγή στην Ελλάδα, μέχρι τη φασιστική κυβέρνηση στην Ουκρανία, οι φασίστες δολοφονούν στο όνομα του κεφαλαίου, με τη συναίνεση μάλιστα της ΕΕ, όπου στην περίπτωση της Ουκρανίας δε διστάζει ακόμη και να συμμαχήσει μαζί τους.

ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΦΥΣΙΚΑ ΔΕ ΜΕΝΕΙ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟ ΧΟΡΟ...

ΟΤΑΝ ΤΟ “ΔΗΜΟΣΙΟ & ΔΩΡΕΑΝ” ΠΑΕΙ ΠΕΡΙΠΑΤΟ

Η φράση ότι από το “δημόσιο και δωρεάν πανεπιστήμιο” έχει μείνει πλέον μόνο το “και” δε θα αποτελούσε καθόλου υπερβολή. Με την κρατική χρηματοδότηση μειωμένη στο ελάχιστο και με το ανώτατο επιτρεπτό όριό της να είναι πολύ μικρότερο από αυτό που είναι αναγκαίο για την εύρυθμη λειτουργία των ιδρυμάτων, τα πανεπιστήμια [με βάση τους νόμους 4009 & 4076, γνωστοί ίσως στα αυτιά σου ως Νόμοι Διαμαντοπούλου-Αρβανιτόπουλου] καλούνται να αναζητήσουν την (περεταίρω ή ολική) χρηματοδότησή τους από άλλες πηγές. Έτσι από τη μία, οι φοιτητές και οι οικογένειές τους καλούνται να καλύψουν το κενό από την τσέπη τους, μέσω της επιβολής διδάκτρων στα μεταπτυχιακά και προσεχώς στα προπτυχιακά προγράμματα. Την ίδια στιγμή, η σίτιση και στέγαση χαρίζονται κυριολεκτικά σε ιδιώτες και κάθε “δωρεάν” μπροστά από το τρίπτυχο σίτιση-στέγαση-σπουδές εξαφανίζεται. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της φοιτητικής λέσχης του ΑΠΘ, που μόλις πέρυσι ιδιωτικοποιήθηκε και προβλέπεται να επιβληθεί αντίτιμο μέσα στο επόμενο διάστημα. Από την άλλη, τα πανεπιστήμια ενθαρρύνονται να αναζητούν και εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης (πλέον και με επίσημη ανακοίνωση του υπουργού παιδείας Α. Λοβέρδου) με την ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Έτσι, η έρευνα, τα προγράμματα σπουδών, το γνωστικό αντικείμενο και το πτυχίο δέχονται ένα συνεχές “κόψε-ράψε” ώστε να έρθουν στα μέτρα της αγοράς. Ιδιαίτερα χρήσιμος εδώ είναι ο ρόλος της εξωτερικής αξιολόγησης και του συμβουλίου ιδρύματος, του νέου διοικητικού οργάνου του πανεπιστημίου που ως άμεσα ελεγχόμενο από την ελεύθερη αγορά (6 από τα μέλη του είναι άτομα του επιχειρηματικού κόσμου, βλέπε της Nestle σε Γεωπονική Σχολή κ.ά.), έρχεται να επηρεάσει καθοριστικά τις επιλογές του ιδρύματος και κάθε τμήματος χωριστά. Την ίδια ώρα, οι ρυθμοί σπουδών εντατικοποιούνται και σχηματίζονται νέοι αυταρχικοί κανονισμοί και επιτροπές δεοντολογίας για να εδραιώσουν την “τάξη” μέσα στα πανεπιστήμια. Στο επιχειρηματικό πανεπιστήμιο, δεν υπάρχει χώρος για συνελεύσεις, για αμφισβήτηση στη γνώση, για πολιτική δράση, δεν υπάρχει άσυλο φοιτητικών και εργατικών αγώνων. Υπάρχει μόνο άσυλο για τους εργολάβους και το σύγχρονο δουλεμπόριο ανθρώπων!

Και φυσικά σε ένα τέτοιο πανεπιστήμιο δε χωράνε όλοι! Με την όλο εντεινόμενη όξυνση των ταξικών φραγμών, όλο και λιγότεροι θα καταφέρνουν να σπουδάζουν και φυσικά αυτοί δε θα προέρχονται από τις οικογένειες των χαμηλότερων οικονομικών στρωμάτων. Μάλιστα, εμφανίζονται προ των πυλών και οι διαγραφές φοιτητών (ως πρώτο χτύπημα των Οργανισμών Ιδρυμάτων, που αποτελούν το νέο κομμάτι του νόμου-πλαισίου για τα πανεπιστήμια), τη στιγμή που για μεγάλη μερίδα των φοιτητών, η δυνατότητα να συνεχίζουν να σπουδάζουν, ταυτίζεται με τη δυνατότητα εύρεσης εργασίας.

Το επιχειρηματικό πανεπιστήμιο που εδώ και χρόνια αποτελεί τον ευσεβή πόθο της εκάστοτε κυβέρνησης, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της συνολικής επίθεσης στην παιδεία. Πίσω απ’ τις διακηρύξεις για ένα σύγχρονο, ευρωπαϊκού τύπου πανεπιστήμιο, δεν κρύβεται τίποτα παραπάνω, απ’ την προσπάθεια του κεφαλαίου να εισχωρήσει ενεργά στον τομέα της παιδείας, να εμπορευματοποιήσει τη γνώση και τη μόρφωση, ώστε να παράγει κέρδος.

Μπορεί να σου φαίνεται ότι όλα παρουσιάζονται μαύρα, όμως δεν πρόκειται παρά για την πραγματικότητα την οποία αν δεν κατανοήσουμε δε θα μπορέσουμε να δώσουμε απαντήσεις και να προβληματιστούμε για το αύριο. Άλλωστε, είναι πράγματα που δε θα ακούσεις ποτέ να ξεστομίζουν τα Μέσα Μαζικής Εξαπάτησης, οι καθηγητές και οι κυβερνήσεις. Παράλληλα όμως όλα αυτά δε σημαίνουν ότι “όλα χάθηκαν” ή “καλύτερα να κάτσουμε στα αυγά μας” και άλλα τέτοια...

“ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ” ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΜΑΣ

Απέναντι σε μια λογική που θέλει το πανεπιστήμιο αποκλειστικά χώρο μαθημάτων και αναπαραγωγής στείρας γνώσης, που μετατρέπει τη γνώση σε εμπόρευμα και μαθαίνει στους φοιτητές να σκέφτονται επιχειρηματικά και ανταγωνιστικά, εμείς θεωρούμε ότι το πανεπιστήμιο οφείλει να δρα ως χώρος προόδου και κοινωνικής αλλαγής, ως χώρος συνολικής διάπλασης της προσωπικότητας του ανθρώπου. Θεωρούμε ότι η Γνώση μπορεί να έχει ένα πολύ σημαντικό απελευθερωτικό χαρακτήρα για τη φύση του ανθρώπου, μπορεί να αποτελέσει βασικό εργαλείο κοινωνικής απελευθέρωσης και προόδου, όπλο ενάντια στον σκοταδισμό που μαστίζει τις κοινωνίες και στον ανορθολογισμό.

Γι' αυτό και στην προσπάθειά μας να ψηλαφίσουμε μια τέτοια παιδεία, μια παιδεία απελευθερωτική, περιγράφουμε και διεκδικούμε ένα πανεπιστήμιο όχι κομμένο και ραμμένο στις ανάγκες των λίγων, αλλά ένα πανεπιστήμιο:

δωρεάν, που δεν αποκλείει κανέναν και καμία από το δικαίωμα στη μόρφωση, τη μόρφωση όχι ως εμπόρευμα, αλλά ως κοινωνικό αγαθό που οφείλει να είναι προσβάσιμο σε όλους. Γι' αυτό και παλεύουμε και για κοινωνικές παροχές, δωρεάν σίτιση, στέγαση, μεταφορές και περίθαλψη.

&δημόσιο, όπου το μόνο λόγο για την έρευνα και τη λειτουργία του δεν μπορούν παρά να τον έχουν οι εργαζόμενοι και οι φοιτητές που ζουν και δρουν μέσα σε αυτό, μέσα από τις γενικές τους συνελεύσεις και το συντονισμό μεταξύ τους. Οποιαδήποτε προσπάθεια επιβολής των συμφερόντων του κεφαλαίου, είτε με την εφαρμογή των κατευθύνσεων της ΕΕ για τα πανεπιστήμια και τα νομοσχέδια-τέρατα, είτε με την είσοδο των επιχειρήσεων στην καρδιά του πανεπιστημίου και τον έλεγχο της έρευνας, είτε.., είτε..., είναι ανεπιθύμητη!

Έτσι λοιπόν, θεωρώντας το πανεπιστήμιο αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας, ορίζουμε τον αγώνα για ένα άλλο πανεπιστήμιο, ως αλληλένδετο με τον αγώνα για μια άλλη εργασία. Δε θέλουμε ανεργία ή δουλειά 10ωρη με μισθούς πείνας, θέλουμε μόνιμη και σταθερή δουλειά και δουλειά για όλους! Επιλέγουμε να θέσουμε ξανά από την αρχή τους όρους του παιχνιδιού με κριτήριο τις ανάγκες της πλατιάς πλειοψηφίας, ανάγκες για παιδεία (και όχι εκπαίδευση), για δημιουργική εργασία (και όχι δουλειά-δουλεία), για ζωή (και όχι επιβίωση).

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Μιλώντας για μια παιδεία και εργασία στη βάση του κοινωνικά αναγκαίου, μιλάμε και για μια αρχιτεκτονική σε συνδυασμό με μια αρχιτεκτονική παιδεία που δεν υποτάσσεται στο κέρδος και προσπαθεί να αναιρέσει την εκμεταλλευτική σχέση ανθρώπου προς άνθρωπο και ανθρώπου προς τη φύση. Μια τέτοια αρχιτεκτονική δεν έχει καμία σχέση με αυτό που απαθανατίζουν διαγωνισμοί και αναπλάσεις, όπως αυτή στο Ελληνικό, για τη δημιουργία mall και καζίνο και την κατάργηση του δημοσίου χώρου. Δεν είναι ούτε τα φαντασμαγορικά ξενοδοχεία που σχεδιάζονται με βάση τις απαιτήσεις μιας ελίτ και φτάνουν μέχρι και στην καταπάτηση του αιγιαλού και της παραλίας. Δεν είναι καν “όμορφα” στάδια, που κρύβουν στα θεμέλιά τους την καταστροφή της ζωής χιλιάδων εργατών! Είναι όμως εκείνη η αρχιτεκτονική που σχεδιάζει για τις ανάγκες της πλειοψηφίας, που εξετάζει από μια άλλη σκοπιά τη σχέση πόλης και υπαίθρου, που προωθεί τη συλλογική συμβίωση και προσπαθεί να ανατρέψει και όχι να διαιωνίσει τις αντιθέσεις ανάμεσα σε “πλούσιους και φτωχούς”!

Μπορεί τελικά όλα αυτά να φαντάζουν εκτός πραγματικότητας σε κάποιον, όμως τελικά φαίνεται πως η ίδια η πραγματικότητα είναι αυτή που επιβάλλει τη διεκδίκησή τους! Τη στιγμή που η επιστήμη προχωρά με ραγδαίους ρυθμούς, που η τεχνολογία αναπτύσσεται σε τέτοιο βαθμό ώστε να μπορούμε όλοι (ναι! τα δισεκατομμύρια αυτού του πλανήτη!) να εργαζόμαστε 4 ώρες την ημέρα, την ίδια στιγμή γινόμαστε καθημερινά μάρτυρες μιας μόνιμης παραφωνίας, όπου μια ολιγαρχία λυμαίνεται τον πλούτο που παράγει η τεράστια κοινωνική πλειοψηφία. Μάλιστα σήμερα, που η κρίση διογκώνει στα μέγιστα την κοινωνική αδικία, που άνθρωποι πετιούνται για ψήλου πήδημα από τη δουλειά και το σπίτι τους, η διεκδίκηση των αυτονόητων, του δικαιώματος σε μόρφωση- εργασία – αξιοπρέπεια, επιβάλλεται και κάθε άλλο παρά παράλογη είναι!

ΔΥΝΑΜΗ ΜΑΣ ΟΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ

Στην αναζήτηση λοιπόν μιας άλλης προοπτικής για το μέλλον και της ζωές μας, οι συλλογικοί αγώνες αποτελούν τη μόνη επιλογή ικανή να νικήσει! Η ιστορία άλλωστε έχει αποδείξει πως οι κατακτήσεις και τα δικαιώματα μόνο με συλλογικούς αγώνες κερδίζονται, αγώνες που με το κατάλληλο πρόσημο μπορούν να καταστήσουν ικανή την ανατροπή της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων! Η λύση στα κοινωνικά προβλήματα δε θα έρθει από ψηλά, αλλά από τη συγκρότηση εκείνου του κινήματος εργαζομένων και νεολαίας, που στη βάση της αμεσοδημοκρατίας των γενικών συνελεύσεων, θα αγωνίζεται και θα έρθει να ανατρέψει τη φτώχεια, το φασισμό και την εκμετάλλευση και να επιβάλει τις ανάγκες της κοινωνικής πλειοψηφίας. [*]

Χαρακτηριστικό είναι ότι κάθε κατάκτηση, που στο σημερινό πανεπιστήμιο μπορεί να φαντάζει δεδομένη, έχει την αναφορά της σε αγώνες του φοιτητικού κινήματος: από το “μικρό” που άπτεται στην καθημερινότητά μας, όπως οι δωρεάν εκτυπώσεις στο τμήμα μας, μέχρι το “μεγάλο”, όπως το μπλοκάρισμα ολόκληρων ψηφισμένων νόμων. Υπό αυτή τη σκοπιά και αναγνωρίζοντας το συλλογικό αγώνα ως το μοναδικό ικανό να ανατρέψει την υπάρχουσα κατάσταση και να διαμορφώσει μια νέα και ελπιδοφόρα, ερχόμαστε και αυτό τον Οκτώβρη να καλέσουμε εσένα και κάθε συμφοιτητή μας, να ξαναγεμίσουμε τα αμφιθέατρα με τις Γενικές μας Συνελεύσεις, για να συζητήσουμε και να αποφασίσουμε, για να φωνάξουμε γι' αυτό που δικαιούμαστε και μας το παίρνουν! Με πρώτο, αλλά όχι μοναδικό μας στόχο το μπλοκάρισμα των διαγραφών των συμφοιτητών μας, να μπούμε και φέτος στον αγώνα για την ανατροπή των Οργανισμών και κάθε νόμου που προσπαθεί να εξευτελίσει τις σπουδές και τις ζωές μας!

Να αρνηθούμε ό,τι μας “προτείνουν” και να διεκδικήσουμε ό,τι μας ανήκει!

[*] Η Γενική Συνέλευση είναι το ανώτερο αποφασιστικό όργανο του συλλόγου, μια ανοιχτή διαδικασία στην οποία μπορούμε και είναι σημαντικό να συμμετέχουμε όλοι, να λαμβάνουμε μέρος τόσο στη λήψη της απόφασης, όσο και στην υλοποίησή της. Αποτελεί το ζωντανό και αμεσοδημοκρατικό κύτταρο του Φοιτητικού Κινήματος, ενάντια σε λογικές ανάθεσης και αντιπροσώπευσης, δίνει την δυνατότητα σε όλους να κάνουν οι ίδιοι πολιτική για τον εαυτό τους. Δε θέλουμε οι Γ.Σ. να είναι όργανα των παρατάξεων, ούτε Γ.Σ. που θα συγκαλούνται σε περιόδους έξαρσης του κινήματος. Θέλουμε οι συνελεύσεις να γίνονται όσο το δυνατόν συχνότερα, ώστε να αποφασίζουμε συλλογικά για τα προβλήματά μας. Άλλωστε η ίδια η ύπαρξη της ΓΣ δεν ήταν πάντα δεδομένη, αλλά αποτελεί κεκτημένο του φοιτητικού κινήματος, η ιστορία του οποίου την έχει αναδείξει ως το μαζικότερο και αποτελεσματικότερο μέσο διεκδίκησης των αιτημάτων του. Οι αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης έχουν τη δυνατότητα να εξειδικεύονται περαιτέρω και να υλοποιούνται μέσω της Συντονιστικής Επιτροπής.

[**] Η Επιτροπή Αγώνα Φοιτητών Αρχιτεκτονικής είναι σχήμα της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αριστερής Κίνησης [ΕΑΑΚ], που δραστηριοποιείται στην αρχιτεκτονική. Το σχήμα είναι μια ανοιχτή συλλογικότητα που συζητά χωρίς προϋποθέσεις και ιεραρχίες, θέματα που αφορούν στην πραγματικότητα της σχολής, στην εκπαίδευση και σε ευρύτερα κοινωνικά ζητήματα. Οι ιδέες και οι προβληματισμοί του καθένα είναι, όχι μόνο ευπρόσδεκτες, αλλά και αναγκαίες. Πιστεύουμε, και το εφαρμόζουμε στην πράξη, πως μόνο μέσα από τις αντιθέσεις μας και τη ζύμωσή τους, μπορούμε τελικά να συνδιαμορφώσουμε τις θέσεις μας, να καταλήξουμε σε δράσεις, να παράξουμε πολιτική για τον εαυτό μας, μακριά από τις έτοιμες απαντήσεις, κόντρα στη λογική της αδιαφορίας, της ανάθεσης, της αντιπροσώπευσης και της εξατομίκευσης. Συμμετέχουμε στην ΕΑΑΚ συγκροτώντας το μέτωπο της Αντικαπιταλιστικής Αριστεράς στα πανεπιστήμια. Μιας αριστεράς που με οδηγό τις ανάγκες της πληττόμενης πλειοψηφίας των φοιτητών και των εργαζομένων διεκδικεί μια άλλη εκπαίδευση, μια άλλη εργασία και τελικά, μια άλλη ζωή. Κόντρα στους τεχνητούς «μονόδρομους» του κεφαλαίου, κόντρα σε ό,τι υποβαθμίζει τα δικαιώματά μας, σε ό,τι ετοιμάζουν για εμάς χωρίς εμάς. Κόντρα στον εφησυχασμό, στη λογική του «τίποτα δεν γίνεται», κόντρα στην υποταγή. Κόντρα σε όλα; Όχι. Σύμφωνα πάντα με τις σύγχρονες ανάγκες και τα όνειρά μας. Σύμφωνα με τη συλλογική δράση. Σύμφωνα με τις προοπτικές που ανοίγουν οι κοινωνικοί αγώνες της νέας εποχής. Σύμφωνα με το πείσμα μας ότι αυτός ο κόσμος μπορεί και πρέπει να αλλάξει!