Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ: μια "γέφυρα" προς το μέλλον. Ο εξπρεσιονισμός ενάντια στην αστική παρακμή

αναδημοσίευση από: το Περιοδικό

γράφει η Κατερίνα Κοφινά

Στα χρόνια της βασιλείας του Γουλιέλμου Α’ κάνει την εμφάνισή του ο εξπρεσιονισμός στη Γερμανία. Το 1871 ο Γουλιέλμος ανακηρύσσεται αυτοκράτορας της Γερμανίας, μιας ομοσπονδίας είκοσι έξι κρατών, εκ των οποίων υπερέχει η Πρωσία. Μαζί με τον καγκελάριο Μπίσμαρκ προσπαθούν να ενδυναμώσουν το εσωτερικό της Γερμανίας με την ανάπτυξη της βιομηχανίας και να αντιταχθούν στα νεοεμφανιζόμενα σοσιαλιστικά κινήματα. Το 1873 συνάπτεται συμμαχία μεταξύ Γερμανίας, Αυστρίας και Ρωσίας και αργότερα το 1879 υπογράφεται η Διπλή Συμμαχία ανάμεσα στη Γερμανία και την Αυστρία που τρία χρόνια αργότερα θα γίνει Τριπλή με τη συμμαχία της Ιταλίας. Αυτές οι συμμαχίες δίνουν τη δυνατότητα στον Μπίσμαρκ να ξεκινήσει την αποικιακή πολιτική στην Αφρική. Οι εκπρόσωποι του εξπρεσιονισμού αμφισβητούσαν την αστική τέχνη της εποχής, την οποία θεωρούσαν κενή νοήματος, επιπόλαιη και επιδεικτική, χωρίς να εμβαθύνει στα πραγματικά προβλήματα  που έπλητταν τον κόσμο. 

Στις κάλπες μια μέρα, στους δρόμους μια ζωή!

Στο Φαρμακονήσι τα παιδιά δε χαμογελούν... 34 νεκροί, 99 ζωντανοί, κάποιοι -άγνωστο πόσοι- αγνοούμενοι. Η λίστα συνεχίζει να μεγαλώνει.

αναδημοσίευση από: το Περιοδικό

γράφει ο Γρηγόρης Τραγγανίδας

Τέσσερα μωρά και ένδεκα μικρά παιδιά (έξι αγόρια και πέντε κορίτσια) δεν πρόκειται να χαμογελάσουν ποτέ πια. Είναι τα νέα θύματα, ανάμεσα σε 34, από το χθεσινό, νέο ναυάγιο στο Φαρμακονήσι, όταν το ξύλινο καρυδότσουφλο στο οποίο είχαν στριμωχτεί μετανάστες και πρόσφυγες ανατράπηκε. Μπορεί και να τρύπησε. Ελάχιστη σημασία έχει.

Άλλωστε, αυτό που έγινε τα ξημερώματα της Κυριακής εκεί, δεν αποτελεί παρά το «όπλο». Το έγκλημα ήταν προδιαγεγραμμένο και αναμενόμενο. Ο ένοχος είναι γνωστός, αλλά ανομολόγητος από τα συστημικά ΜΜΕ: Ιμπεριαλισμός. «Ξύλινος» ή όχι ως όρος, το θέμα είναι ότι σπέρνει πτώματα μικρών και μεγάλων, γυναικών, αντρών και παιδιών σε όλη την Μεσόγειο. Όταν δεν έχει προφτάσει να τους δολοφονήσει στα σπίτια, τις αυλές, τους δρόμους ή τις παραλίες την ώρα που παίζουν μπάλα.

Λάκκοι και Ανώμαλοι: Η ταινία Pride και η κληρονομιά του κομμουνιστή Μαρκ Άστον

αναδημοσίευση από: το Περιοδικό

γράφει: Peter Frost (Morning Star)

μετάφραση: Αφροδίτη Τζιαντζή (από το mao.gr)

Το παρακάτω άρθρο δημοσιεύτηκε στη βρετανική κομμουνιστική εφημερίδα Morning Star για τον Μark Ashton, γραμμένο από τον συναγωνιστή του Peter Frost. Το μετέφρασε η Αφροδίτη Τζιαντζή για το mao.gr. Η Αφροδίτη Τζιαντζή έγραψε και δική της παρουσίαση για την ταινία, την οποία μπορείτε να δείτε εδώ.

Έπρεπε να περάσουν τρεις δεκαετίες για να μπορέσει το BBC και η βρετανική κινηματογραφική βιομηχανία να διηγηθούν την εκπληκτική ιστορία του Μαρκ Αστον.

Τριάντα χρόνια είναι πολύς καιρός, για την ακρίβεια μερικά χρόνια περισσότερα από την τραγικά σύντομη ζωή του Άστον, που χάθηκε πρόωρα από το AIDS σε ηλικία μόλις 26 ετών το 1987.

Ντανταϊσμός: η αμφισβήτηση του δυτικού πολιτισμού

αναδημοσίευση από: το Περιοδικό

γράφει η Κατερίνα Κοφφινά

Τα καλλιτεχνικά κινήματα των πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα εξέφρασαν τις πολιτικές, και κοινωνικές παραμέτρους της εποχής. Επίσης χαρακτηρίστηκαν από μία ανατρεπτική διάθεση απέναντι στην καλλιτεχνική, πολιτική, κοινωνική και ιδεολογική βάση της εποχής. Έθεσαν καινοτομίες οι οποίες χαρακτήρισαν την τέχνη του 20ου αιώνα. Το κεντροευρωπαϊκό κίνημα του ντανταϊσμού στράφηκε ενάντια στον ευρωπαϊκό πολιτισμό και τις πτυχές του, ως αποτέλεσμα των τραγικών συνεπειών του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο κυβισμός αποτέλεσε τομή στην ευρωπαϊκή τέχνη και συνέβαλε στη διαμόρφωση της μοντέρνας τέχνης.

ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ – ΤΕΧΝΗ – ΗΘΙΚΗ. Μια μαρξιστική προσέγγιση .

αναδημοσίευση από: atexnos.gr

γράφει η Άννεκε Ιωαννάτου

Τι είναι η αισθητική;

Στο ερώτημα αυτό έχουν δοθεί στη διάρκεια των αιώνων και των πολιτισμών πολλές και διάφορες απαντήσεις από φιλόσοφους και στοχαστές. Σε λεξικά διαβάζουμε ότι η αισθητική είναι η αντίληψη για το ωραίο, είναι η επιστήμη ή ακόμα και η φιλοσοφία της τέχνης. Τα αισθητικά αισθήματα είναι η συγκινησιακή κατάσταση που δημιουργείται όταν έχουμε αισθητικές παραστάσεις από φαινόμενα στην αντικειμενική πραγματικότητα ή από τα έργα τέχνης. Είναι βίωμα του ωραίου, του υψηλού, αλλά και του κωμικού ή του τραγικού. Πρόκειται λοιπόν για μια σχέση πνευματική και συγκινησιακή μαζί που φέρνουν ευχαρίστηση στον άνθρωπο.

Τα έργα τέχνης υλοποιούν τα αισθητικά συναισθήματα, τα κάνουν εικόνες και γι’ αυτό το λόγο τα έργα αυτά είναι τόσο κατάλληλα για την αισθητική καλλιέργεια, για την αισθητική αγωγή του ανθρώπου. Επομένως τα έργα τέχνης είναι πηγή έμπνευσης για τον άνθρωπο. Βέβαια, οι δυνατότητες έμπνευσης έχουν στενή σχέση με την ταξική προέλευση του κάθε ανθρώπου, με τη θέση του στην κοινωνία, στην όλη διαδικασία της παραγωγής, τη μόρφωση και την αισθητική του καλλιέργεια. Επομένως, το λεγόμενο  «γούστο» δεν είναι κάτι άσχετο από τη γενικότερη καλλιέργεια του ανθρώπου, παρ’ όλο την πολλαπλά διαδεδομένη άποψη ότι πρόκειται για κάτι το τυχαίο ατομικό.

Ποιήματα του Τζακ Κέρουακ, απαγγέλουν η Πάττι Σμιθ, ο Έντι Βέντερ, ο Ουίλιαμ Μπάροουζ (βιντεο)

αναδημοσίευση από: www.hitandrun.gr

Το εμβληματικό πλέον μυθιστόρημα του Τζακ Κέρουακ «Στο δρόμο», ενέπνευσε και συνέβαλλε στην απελευθέρωση και στην ριζοσπαστικοποίηση εκατομμυρίων ανθρώπων όλα αυτά τα χρόνια, από το 1957 που πρωτοκυκλοφόρησε μέχρι σήμερα. Το ταξίδι του Κέρουακ με τον Μπάροουζ και τον Άλεν Γκίνσμπεργκ στην Αμερικανική ενδοχώρα, τα πάθη τους, η μουσική, η ατμόσφαιρα μιας εποχής που μύριζε μεγάλες αλλαγές και αναταράξεις.

Ο Κέρουακ και τα γραπτά του, έχουν σημαδέψει και επιρρεάσει και πολλούς άλλους μεταγενέστερους καλλιτέχνες.

Παρόλο που ο Κέρουακ έχει μείνει στην ιστορία για τα μυθιστορήματά του, έγραφε και ποίηση.

Τα ποιήματά του διαβάζονται σαν αποστάγματα της πεζογραφίας του – ελεύθερης φόρμας, που ρέουν σαν μουσικές μελωδίες, και αφορούν τα θέματα του θανάτου, του έρωτα, του ποτού και τον Βουδισμό. Ο ίδιος έγραψε κάποτε ότι ήθελε η ποίησή του να διαβάζεται «σαν ένας είναι ένα τζαζίστας ποιητής ο οποίος φυσάει ένα βαθύ μπλουζ σε μια απογευματινή, Κυριακάτικη τζαζ συνεδρία».

Σαν φυσικό επακόλουθο με έναν τρόπο, το 1997, κάποιοι καλλιτέχνες που έχουν αγαπήσει και έχουν αναφορές στον Κέρουακ, όπως ο Τζον Κέιλ, ο Τζο Στράμερ, ο Μάικλ Στάιπ, η Πάτι Σμιθ, ο Ουίλιαμ Μπάροουζ, έφτιαξαν το άλμπουμ : Kicks Joy Darkness όπου απαγγέλουν τα ποιήματά του. Μερικά δημοσιεύουμε εδώ…

2 χρήσιμα βιβλία γύρω από το πανεπιστήμιο στον καπιταλισμό...

Είναι προφανές ότι σήμερα το πανεπιστήμιο περνά κρίση ταυτότητας. Οι παραδοσιακοί μηχανισμοί και οι σχέσεις λειτουργίας του αποδεικνύονται αναποτελεσματικοί, ενώ καινοφανή πρότυπα προβάλλονται ως διάδοχοί τους. Η σύνδεση του πανεπιστημίου με τον κόσμο των επιχειρήσεων, η δημιουργία νέων επιστημονικών κατευθύνσεων και τύπων σπουδών και οι αλλαγές στο ρόλο και τον κοινωνικό χαρακτήρα του ακαδημαϊκού προσωπικού αλλά και του φοιτητικού πληθυσμού είναι μερικά από τα νέα αυτά προτάγματα.

Το βιβλίο του Σταύρου Μαυρουδέα, "Οι τρεις εποχές του πανεπιστημίου: Το πανεπιστήμιο στον καπιταλισμό" προσπαθεί να ερμηνεύσει την κρίση αυτή και τις μεταβολές που επιτελούνται. Κεντρική του θέση είναι ότι το βασικό αίτιό τους εντοπίζεται στη γένεση ενός νέου σταδίου του καπιταλιστικού συστήματος, που η κυοφορία του ξεκίνησε μετά τη μεγάλη δομική κρίση της δεκαετίας του 1970.

Ένα ακόμη χρήσιμο εργαλείο για την ανάγνωση του πανεπιστημίου που συγκροτείται στην εποχή της κρίσης είναι το βιβλίο "Κρίση, αναδιάρθρωση και ταξική πάλη στα πανεπιστήμια" των Caffentzis George, Ovetz Robert και Harvey David.

Σύμφωνα με το βιβλίο, αυτό που εμφανίζεται ως κρίση του εκπαιδευτικού συστήματος, κρίση που από ένα σημείο και μετά αρχίζει να τροφοδοτείται και από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές και τους αγώνες ενάντια σε αυτές, δεν είναι παρά μια μόνο όψη της κρίσης των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων συνολικά. Με αυτό εννοούμε την κρίση τόσο των σχέσεων εκμετάλλευσης όσο και των πολιτικών και ιδεολογικών μορφών που τις νομιμοποιούν. Προσδιορίζοντας τα χαρακτηριστικά που η κρίση παίρνει στην τριτοβάθμια εκπαίδευση θα λέγαμε ότι είναι διαρκής, μιας και διαρκεί πάνω από τριάντα χρόνια στον ελλαδικό χώρο, ότι συνυφαίνεται τόσο με την αδυναμία (πλήρους) σύνδεσης του πανεπιστημίου με την παραγωγή όσο και με τηναδυναμία (πλήρους) ικανοποίησης των κοινωνικών προσδοκιών της εργατικής τάξης. Στο κέντρο της κρίσης βρίσκονται κυρίως οι φοιτητές, οι σπουδαστές και το διδακτικό προσωπικό των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, οι οποίοι σε γενικές γραμμές δεν είναι διατεθειμένοι να λιώσουν στη δουλειά για να πετύχουν αυτό που θέλουν είτε αυτό λέγεται πτυχίο, είτε αυτό λέγεται μισθός.

Ησυχία κάντε όταν τα παιδία κοιμούνται, όχι όταν τα σκοτώνουν!

Αυτή είναι η Ευρώπη σας και ο πολιτισμός σας… η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι κανόνες της…

Που δεν προλαβαίνει να προφυλάξει ένα τρομαγμένο παιδί από τις βόμβες σας και από τον πνιγμό, γιατί έχει το νοιάξιμό της στις Τράπεζες που «πνίγονται» από τα χρέη.

Που δικαιολογεί τους πρόσφυγες και τους μετανάστες σαν θλιβερή μεν αλλά αναπόφευκτη παράπλευρη απώλεια των πολέμων σας, της ιμπεριαλιστικής στρατιωτικής μπότας, δηλαδή των κεφαλαίων σας για επέκταση κι ανάπτυξη των κερδών σας.

Που «ανοίγει» τα σύνορα για την ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων και του επιθυμητού «εργατικού δυναμικού» και τα «κλείνει» στους ανθρώπους που ξεσπιτώνονται από την πολιτική σας.

Artemisia Gentileschi: Τέχνη απέναντι στην Πατριαρχία

αναδημοσίευση από: www.microvia.gr

γράφει η Χριστίνα Τέντε

Στην ιστορία της τέχνης υπάρχουν ελάχιστα καταγεγραμμένα παραδείγματα γυναικών ζωγράφων που κατάφεραν να «σπάσουν» τον Κανόνα, δηλαδή τον «κατάλογο των «μεγάλων» ανδρών ή «ιδιοφυιών» που σημάδεψαν αυτό το χώρο»*. Για πολλούς αιώνες, η γυναίκα ήταν αποκλεισμένη από το χώρο της δημιουργίας, ενώ περιοριζόταν στο ρόλο του μοντέλου, της Μούσας, ενίοτε της συντρόφου του άντρα καλλιτέχνη. Ωστόσο, υπάρχουν γυναίκες που έσπασαν αυτό τον Κανόνα και στάθηκαν αυτόνομα ως καλλιτέχνιδες, αντιμετωπίζοντας παράλληλα όλα τα εμπόδια που επέβαλαν οι πατριαρχικές δομές της κοινωνίας. Μία από αυτές της γυναίκες, είναι η Ιταλίδα ζωγράφος της Αναγέννησης, Artemisia Gentileschi.

Η Artemisia Gentileschi γεννήθηκε στη Ρώμη το 1593. Υπήρξε η πρώτη γυναίκα καλλιτέχνης που φοίτησε στην Ακαδημία της Φλωρεντίας, αφού πρώτα μαθήτευσε κοντά στον πατέρα της, τον ζωγράφο Orazio Gentileschi. Σύμφωνα με ιστορικούς τέχνης, ο Orazio ήταν αρκετά προοδευτικός για τα δεδομένα της εποχής και έδινε μεγάλη ελευθερία κινήσεων στην κόρη του, αφήνοντάς την να εξελιχθεί χωρίς να την πατρονάρει. Η ίδια κατάφερε πολύ νέα να γίνει γνωστή, το ταλέντο της αναγνωρίστηκε, ωστόσο μετά το θάνατό της ξαφνικά ξεχάστηκε σε τέτοιο βαθμό, ώστε χαρακτηριστικοί πίνακές της να αποδίδονται εσφαλμένα στον πατέρα της ή στον Caravaggio (ο οποίος είχε δουλέψει μαζί με τους Gentileschi και είχε επηρεαστεί από το στυλ τους). Μάλιστα, ιστορικοί της τέχνης για πολλά χρόνια απέδιδαν τον διάσημο πίνακά της «Η Σουζάνα και οι Γηραιοί» (στον οποίο θα αναφερθώ εκτενέστερα στη συνέχεια) στον Orazio Gentileschi, θεωρώντας ότι τον ζωγράφισε ο ίδιος και για κάποιο άγνωστο λόγο – πολύ λογική υπόθεση! –  υπέγραψε με το όνομα της κόρης του…