Περί Διαγραφών ο λόγος...

[περί διαγραφών ο λόγος]

Μετά το «όλοι μαζί τα φάγαμε», τους «τεμπέληδες δημόσιους υπαλλήλους» και τα συναφή «διαμάντια» που έχουν ακουστεί κατά καιρούς από πλευράς των διαφόρων κυβερνήσεων των τελευταίων ετών, ο επόμενος αποδιοπομπαίος τράγος έμελε να είναι οι «αιώνιοι» φοιτητές. Κάποιοι άχρηστοι, δηλαδή, που δεν πάτησαν ποτέ στη σχολή και έπιναν φραπέδες στην παραλία. Όμως είναι όντως έτσι;

Για να μην υπάρχουν “παρεξηγήσεις”...

Οι «άχρηστοι» και «τεμπέληδες», είναι παιδιά που αναγκάζονται να αφήσουν για λίγο τη σχολή τους για οικονομικούς κυρίως ή άλλους λόγους και παράλληλα με το να σπουδάζουν προσπαθούν να πληρώσουν τη δημόσια και «δωρεάν» εκπαίδευση, χάρη στην ανύπαρκτη κρατική μέριμνα για την παιδεία.

Μας λέει λοιπόν το υπουργείο και τα μέσα μαζικής παραπλάνησης: «οι αιώνιοι κοστίζουν και τους πληρώνει ο Έλληνας φορολογούμενος». Στην πραγματικότητα μετά τα ν+2 χρόνια φοίτησης, οι φοιτητές παύουν να έχουν το οποιοδήποτε δικαίωμα/παροχή (πάσο, δωρεάν σίτηση-στέγαση, βιβλία κτλ). Επί της ουσίας η μόνη επιβάρυνση είναι η κόλλα Α4 που τους δίνεται στην εξεταστική, κι αυτό αν δε τους ζητηθεί να τη φέρουν από το σπίτι τους, όπως συνηθίζεται τα τελευταία χρόνια.

Μας λένε ακόμη ότι «οι αιώνιοι δεσμεύουν θέσεις». Στην πραγματικότητα ο αριθμός των εισακτέων σε κάθε σχολή δεν ορίζεται επουδενή με βάση τον συνολικό αριθμό των φοιτητών που υπάρχει ήδη στη σχολή. Τα κριτήρια με τα οποία διαμορφώνεται ο εν λόγω αριθμός είναι καθαρά επιχειρηματικά και ορίζονται από την ίδια την κυβέρνηση και με βάση τις κατευθύνσεις που θέτει η ΕΕ.

Μας λέει η Πρυτανεία για να μας χρυσώσει το χάπι: «η συγκρότηση των οργανισμών [*1] θα βάλει φρένο στις διαγραφές». Ας μη γελιόμαστε, οι οργανισμοί το αντίθετο ακριβώς θα κάνουν, καθώς έρχονται να μονιμοποιήσουν τις διαγραφές. Συγκεκριμένα προβλέπουν τη διαγραφή όσων φοιτητών δεν καταφέρουν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους στα ν+2 χρόνια και συνολικά ανοίγουν το δρόμο για την εφαρμογή του νόμου πλαισίου (κατακερματισμός πτυχίων, δίδακτρα, επιχειρήσεις κοκ.)

[*1] Οι οργανισμοί έρχονται ως κομμάτι του αντιδραστικού νόμου-πλαισίου για να καθορίσουν τη λειτουργία των ιδρυμάτων φέρνοντας αλλαγές, κακές για την υγεία μας και την υγεία του δημόσιου πανεπιστημίου.

Ο πραγματικός ρόλος των διαγραφών

Ας δούμε λοιπόν ποια είναι η πραγματική σκοπιμότητα των επικείμενων διαγραφών. Δεν είναι δύσκολο να δει κανείς τον τρόπο με τον οποίο αποκλείεται όλο και μεγαλύτερο κομμάτι της νεολαίας, και μάλιστα το πιο φτωχό από την εκπαίδευση. Από το σχολείο με τις συγχωνεύσεις, το κλείσιμο των ΕΠΑΛ, τα απαραίτητα πλέον φροντιστήρια κ.α., μέχρι το πανεπιστήμιο ισχύει το ίδιο.

Οι διαγραφές δε θα δημιουργήσουν «χώρο» για περισσότερους νέους φοιτητές. Αντίθετα έχουν στόχο να αποκλείσουν από τα πανεπιστήμια εκείνο το κομμάτι της νεολαίας που αποτελείται από τα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα. Την παραπάνω παραδοχή δεν είναι δύσκολο να τη δει κανείς, αν σκεφτεί πόσοι οικονομικοί φραγμοί έχουν μπει στο πανεπιστήμιο με το νόμο Διαμαντοπούλου, που έρχεται τώρα να εφαρμοστεί από τους οργανισμούς. Το σπάσιμο του κύκλου σπουδών σε 3+2 με δίδακτρα στο δεύτερο κύκλο (κι ενδεχομένως και στον πρώτο), η φοιτητική μέριμνα να είναι οριακά ανύπαρκτη (ιδιωτικές λέσχες, μικρός αριθμός εστιών που αναμένουν ιδιωτικοποίηση κτλ) και άρα το κόστος των σπουδών που μετακυλύεται στους φοιτητές και τις οικογένειές τους, κάνουν τη δυνατότητα τόσο του να σπουδάσεις, όσο και να ολοκληρώσεις τις σπουδές σου αδύνατη. Δεν είναι σπάνιο το παράδειγμα του φοιτητή που σπουδάζει εξ αποστάσεως, ή που εγκαταλείπει εξ ολοκλήρου τις σπουδές του γιατί απλά δεν αντέχει οικονομικά να τις ολοκληρώσει. Αλλά το πλέον γνωστό παράδειγμα, που είναι πραγματικότητα για πολύ μεγάλο κομμάτι των φοιτητών, είναι ο φοιτητής-εργάτης, ο οποίος παράλληλα με τις σπουδές του εργάζεται προκειμένου να μπορεί να πληρώνει για τη δημόσια και «δωρεάν» παιδεία. Στο παραπάνω πλαίσιο είναι λογικό, όσοι φοιτητές καταφέρνουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους, να αδυνατούν να ανταπεξέλθουν με μεγάλη ταχύτητα στις απαιτήσεις των σχολών τους, έτσι ώστε να τελειώσουν «στην ώρα τους». Έτσι επί της ουσίας σου λένε πως αν δεν έχεις λεφτά δεν μπορείς να υπάρχεις στο πανεπιστήμιο, στην εργασία, στην κοινωνία.

Ακόμη, οι διαγραφές έρχονται να φτιάξουν το δείκτη αναλογίας φοιτητών-εργαζομένων, ο οποίος ακόμη και με τον τρόπο που διαμορφώθηκε με τα κριτήρια της αγοράς και εξωπανεπιστημιακών manager, δεν κατάφερε να δικαιολογήσει τις διαθεσιμότητες και απολύσεις τόσων και τόσων διοικητικών υπαλλήλων πέρυσι, αλλά αντίθετα κρίθηκε ότι η αναλογία δεν είναι καλή, καθώς οι υπάρχοντες φοιτητές χρειάζονται πολύ μεγαλύτερο αριθμό προσωπικού. Βέβαια με τις 180.000 διαγραφές δε θα δικαιολογήσουν απλώς τα αδικαιολόγητα, αλλά ενδεχομένως θα φέρουν και νέες απολύσεις, καθώς μιλάμε για πολύ μεγάλο αριθμό φοιτητών που θα φύγουν, με αποτέλεσμα ο εν λόγω δείκτης (που πάντα προσαρμόζεται στις ανάγκες τους) να πρέπει να «ξαναφτιαχτεί».

Τέλος οι διαγραφές σημαίνουν περαιτέρω εντατικοποίηση των σπουδών και της καθημερινότητας μας, καθώς ο φοιτητής επικεντρώνεται στη σχολή του και στο διάβασμα προκειμένου να τελειώσει στο χρονικό όριο που του θέτουν. Εντείνεται, έτσι, και η στροφή προς τον ατομισμό, διότι η καθημερινότητα του φοιτητή περιστρέφεται γύρω από τα μαθήματά του, άρα δε χωράει χρόνος για συμμετοχή σε συλλογικές διαδικασίες (π.χ. συνελεύσεις), τις οποίες έχουν άλλωστε και στόχο να εξαλείψουν. Ειδικά στη σχολή μας, στην οποία καλλιεργείται συχνά το πρότυπο του καριερίστα, το μέτρο αυτό τροφοδοτεί τον ατομοκεντρισμό και την απομάκρυνση από οποιαδήποτε συλλογική διαδικασία και διεκδίκηση, τόσο σε επίπεδο πανεπιστημίου, όσο και σε επίπεδο κοινωνίας.

Ποιός να διαγράψει ποιόν;

Οι διαγραφές δεν είναι κεραυνός εν αιθρία, καθώς εδώ και χρόνια αποτελούν κομμάτι της εκπαιδευτικής αναδιάρθρωσης που θέλουν να περάσουν στα πανεπιστήμια (νόμος Γιαννάκου, νόμος Διαμαντοπούλου) οι εκάστοτε κυβερνήσεις υπό τις επιταγές της ΕΕ, της Μπολόνια και του ΚΕΧΑΕ (Κοινού Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης), και συνολικά της νέας κατάστασης που διαμορφώνεται σταδιακά εντός σχολών (δίδακτρα, ιδιωτικοποίηση φοιτητικής μέριμνας, επιχειρηματικοποίηση κτλ). Δε διεκδικούμε επομένως απλά να μη διαγραφεί κανένας φοιτητής-τρια, αλλά το δικαίωμα του καθενός να μπορεί να σπουδάζει και μάλιστα να μπορεί να ορίζει ο ίδιος το χρόνο τον οποίο χρειάζεται για να ολοκληρώσει τις σπουδές του [*2]. Θέλουμε λοιπόν ένα πανεπιστήμιο για την κοινωνία κι όχι για την αγορά, που χωράει όλο τον κόσμο κι όχι λίγους και καλούς, δηλαδή αυτούς που στην τελικά έχουν να πληρώσουν.

Μας λένε πως περισσεύουμε, αλλά στην πραγματικότητα αυτοί που περισσεύουν είναι οι επιχειρήσεις που βάζουν χέρι στα προγράμματα σπουδών και τα διαμορφώνουν ανάλογα με τις ανάγκες τους, οι ίδιοι που αναλαμβάνουν τις εργολαβίες στις σχολές και εκμεταλλεύονται εργαζόμενους, περιττές είναι οι κυβερνήσεις και η πολιτική της ΕΕ που θέλει να εδραιώσει μια κατάσταση εκμετάλλευσης, απλήρωτης εργασίας και αποκλεισμού στην εκπαίδευση και στην εργασία. Σε μια κατάσταση όπου το παράλογο γίνεται λογικό και τα κεκτημένα χρόνων χάνονται, εμείς πρέπει να διεκδικήσουμε ακόμα περισσότερα. Όχι γιατί είμαστε ρομαντικοί και ονειροπόλοι, αλλά γιατί περισσότερο από ποτέ το έχουμε ανάγκη. Αν πριν 5 χρόνια ήταν σημαντικό να μπορούμε να έχουμε δημόσια και δωρεάν στέγαση, σίτιση, σήμερα, εν μέσω κρίσης, η ανάγκη αυτή διευρύνεται και γίνεται πιο επιτακτική από ποτέ. Διεκδικούμε δωρεάν σίτιση, στέγαση, μεταφορές (μας έρχονται κι οι αυξήσεις στον ΟΑΣΘ!), εν τέλει δημόσια και δωρεάν παιδεία για όλους, το περιεχόμενο της οποίας θα ελέγχεται από τους ίδιους τους φοιτητές και τους εργαζόμενους με βάση τις κοινωνικές ανάγκες κι όχι από τις επιχειρήσεις και την αγορά.

Και τώρα τι?

Είναι κρίσιμο, λοιπόν να μην αφήσουμε κανένα-μια φοιτητή-τρια να διαγραφεί, να είμαστε εκεί για να μπλοκάρουμε την όποια προσπάθεια, μέσα από τις γενικές μας συνελεύσεις και όχι μόνο. Να συγκροτήσουμε επιτροπές στις οποίες θα μπορούν να συμμετέχουν πιο ενεργά οι φοιτητές οι οποίοι αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της διαγραφής και οι οποίες θα ελέγχονται από τις γενικές συνελεύσεις του εκάστοτε φοιτητικού συλλόγου. Είναι σημαντικό και σε αυτή τη μάχη, οι φοιτητικοί σύλλογοι να αλληλεπιδρούν και να συντονίζονται τόσο σε επίπεδο δράσης, όσο και περιεχομένου.

Σε μια καθημερινότητα γεμάτη αβεβαιότητες ένα είναι πάντως σίγουρο, ή ο καθένας θα χάσει μόνος του ή όλοι μαζί θα διεκδικήσουμε τη νίκη.

[*2] ...για την αποποινικοποίηση του ελεύθερου χρόνου

Στη σημερινή συνθήκη, όπου ο άνθρωπος τείνει όλο και περισσότερο να μηχανοποιείται, να ζει για να δουλεύει/σπουδάζει, και μάλιστα πάνω σε ένα αντικείμενο στο οποίο συνήθως δεν έχει καμία συνολική εποπτεία, να παράγει για λίγους και να υποτιμάται στο μέγιστο η εργατική του δύναμη, ο ελεύθερος χρόνος κάθε άλλο παρά δαιμονοποιημένος θα έπρεπε να είναι. Κι αυτό γιατί ο ελεύθερος χρόνος είναι αυτός που δίνει στο μυαλό και στο σώμα το περιθώριο να αναπνεύσει, να δημιουργήσει, να εκφραστεί με τους τρόπους που ο ίδιος άνθρωπος επιλέγει (διάβασμα, χαλάρωση κ.α.) κι εν τέλει μέσω αυτής της διαδικασίας να επιτρέψει στο ίδιο το άτομο να δει κριτικά τον κόσμο, να χειραφετηθεί και να εξελιχθεί. Υπό αυτό το πρίσμα, θέλουμε ένα πανεπιστήμιο που αφήνει χώρο και χρόνο να αναπτυχθούν τα παραπάνω, ένα πανεπιστήμιο που θα προσφέρει συνολική κι όχι κατακερματισμένη γνώση που θα απελευθερώνει τον άνθρωπο και δε θα τον εγκλωβίζει.