Ποιος ο λόγος ύπαρξης της Αριστεράς; / Ένα μικρό σχόλιο για τις αντιστροφές εννοιών

του Θάνου Ανδρίτσου

αναδημοσίευση από: το Περιοδικό

Υπάρχει ο κίνδυνος να χάσουμε κάθε λογική συνοχή στη σκέψη μας. Να αντιστραφούν όλα όσα ξέραμε ή νομίζαμε ότι ξέραμε.

Ακούγεται έντονα ότι πρέπει πάση θυσία να διατηρηθεί στην εξουσία η Αριστερή κυβέρνηση, ανεξάρτητα με το αν η πολιτική που υλοποιεί είναι Αριστερή ή όχι. Συνήθως ακούγεται από βουλευτές αυτής της κυβέρνησης, που οι ίδιοι τη θεωρούν Αριστερή και που έχουν μάλλον και προσωπικό όφελος από την παραμονή της. Έχω αρκετά επιχειρήματα εναντίον της ταπεινωτικής υποταγής και της υλοποίησης του πιο σκληρού μέχρι σήμερα μνημονιακού πακέτου από τη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ και ακόμα περισσότερο θα μπορούσα να υποστηρίξω ότι μια τέτοια πολιτική καλύτερο θα ήταν να την ψήφιζε η ΝΔ και τοΠΑΣΟΚ παρά να φθαρεί τόσο βαθιά η αριστερή προοπτική στα μάτια της κοινωνίας. Πριν όμως από αυτό – και αφού το έχουν κάνει ήδη πολλοί- θα ήθελα να σχολιάσω κάτι: Προτού σκεφτούμε ποιος είναι ο ρόλος μιας Αριστερής κυβέρνησης, πρέπει να θυμηθούμε ποιος είναι γενικώς ο λόγος ύπαρξης της Αριστεράς.

Οι εργαζόμενοι και εργαζόμενες ξέρουν ότι πράγματα είναι δύσκολα. Δε χρειάζονται έναν βουλευτή να τους το πει. Δεν είναι βασικό γνώρισμα του ελληνικού λαού τα τελευταία χρόνια ότι είναι γενικώς αφελής, υπεραισιόδοξος, ότι τα βλέπει όλα ρόδινα και προβαίνει σε απερίσκεπτες και απροετοίμαστες ενέργειες. Παρότι πάντα πρέπει να απευχόμαστε «απερίσκεπτες ενέργειες» που θα οδηγήσουν σε οδυνηρή ήττα, στην ιστορία δεν έχουν καταγραφεί και πολλές τέτοιες. Αντιθέτως οι αιώνες έχουν βαφτεί στο αίμα εξαιτίας του φόβου, της απροθυμίας, της συνθηκολόγησης, της προδοσίας πολλών αριστερών και κομμουνιστικών ηγεσιών σε στιγμές που απαιτούταν το ακριβώς αντίθετο. Ακόμα περισσότερο, όταν τα πράγματα σκλήραιναν και απειλητικά σενάρια εμφανίζονταν στον ορίζοντα, η Αριστερά που επέλεγε το δρόμο της «σύνεσης», της «ομαλότητας» και όχι της ρήξης μέχρι τέλους, δεχόταν την πιο ανελέητη αντεπίθεση των εχθρών της. Η συνεχής επαναφορά –συχνά με αδόκιμο τρόπο- της Βάρκιζας δε θυμίζει μόνο τη χαμένη ευκαιρία της κοινωνικής χειραφέτησης. Κυρίως αποδεικνύει ότι ο ταξικός εχθρός ποτέ δεν ξεχνά, όσες συμφωνίες και χειραψίες και να κάνεις, όσους έντιμους συμβιβασμούς για να αποφευχθεί το χειρότερο. Η εκδικητική του λύσσα μόλις σε βρει ευάλωτο θα σε διαλύσει.  

Πάντοτε οι εργάτες και οι εργάτριες, ήξεραν καλύτερα από τις πολιτικές πρωτοπορίες πόσο απάνθρωπη είναι η ζωή που ζουν και πόσο μικρή δύναμη είχαν – εκ πρώτης όψεως- απέναντι στα αφεντικά, τους στρατούς, τους βασιλιάδες, την αστυνομία κ.α.  Δε χρειάζονταν για αυτό πολιτικά κόμματα, διανοητές, θεωρητικά ρεύματα. Πάντοτε ήξεραν και ξέρουν, ότι συνήθως έρχονται σε ένα κόσμο που – πάλι εκ πρώτης όψεως- δεν τους ανήκει. Τον πλούτο τους τον κλέβει τ’ αφεντικό, τα όμορφα σπίτια, τα ακριβά αμάξια και τα ωραία ρούχα τα έχουν άλλοι, όπως και την εξουσία και –σχεδόν πάντα- την κυβέρνηση. Η Αριστερά δε γεννήθηκε για να είναι στην κυβέρνηση αναγκαστικά, ανεξάρτητα με την πολιτική που υλοποιεί. Δε την έφτιαξαν οι φτωχοί για τους λέει ότι τα πράγματα είναι δύσκολα, για να τους αποτρέπει από απερίσκεπτες τρέλες, για να κάνει και να λέει περίπου τα ίδια με τους αντιπάλους τους.

Ο λόγος ύπαρξης αριστερών και κομμουνιστικών κομμάτων, ο ρόλος όποιου θέλει να αισθάνεται κάποιας μορφής πρωτοπορία, δεν είναι άλλος από το να αναδεικνύει μέσα στη σκοτεινιά της εποχής τις συγκεκριμένες δυνατότητες αλλαγής. Κάθε εποχή δεν είναι η ίδια βέβαια, οι υποκειμενικές και αντικειμενικές συνθήκες διαφέρουν. Ωστόσο, σε κάθε δεδομένη πραγματικότητα υπάρχει κάποιος δρόμος που οδηγεί σε αυτό που κάθε φορά είναι το καλύτερο δυνατό και μπορεί να φέρει και το επόμενο βήμα. Δε χρειάζεται κανένας αριστερός πρωθυπουργός για να αποδείξει ότι η ΕΕ είναι αντιδημοκρατική και ότι ο Σόιμπλε δεν εκφράζει τα συμφέροντά μας. Φοβερή πληροφορία. Αν έχει λόγο ύπαρξης, είναι για να βρει ένα συγκεκριμένο σχέδιο που θα φέρει καλύτερες μέρες στο λαό που τον ψήφισε. Αλλιώς, μόνο κακό κάνει. Δεν υπάρχει άνθρωπος στη χώρα μας αυτή την περίοδο που να μην πιστεύει πώς ακόμα και τα πιο εφιαλτικά σενάρια είναι πιθανά ή φαντάζεται εύκολους δρόμους σωτηρίας. Όμως, δεν είναι ρόλος της Αριστεράς να διατηρεί την ηρεμία και να εφησυχάζει τον κόσμο, αλλά να τον κινητοποιεί ώστε να υπερασπιστεί τον εαυτό του και να αποτρέπει όσα δραματικά και να απεργάζονται εναντίον του. Αν δεν έχει το θάρρος για κάτι τέτοιο μια ηγεσία, καλύτερα να κάτσει στην άκρη. Οι λαοί θυμούνται στην ιστορία τους, τους άνδρες, τις γυναίκες και τα παιδιά που πάλεψαν.

Και κάτι τελευταίο. Οι φτωχοί έχουν μάθει στο χλευασμό των ισχυρών. Οι πλούσιοι, μορφωμένοι, διαχειριστές των μέσων ενημέρωσης, των πανεπιστημίων κ.α. είναι πεισμένοι ότι ο λαός είναι χαζός, ανίκανος να καταλάβει τα ψέματα. Μια μάζα που άγεται και φέρεται από ότι κάθε φορά τις πλασάρουν. Η Αριστερά είναι κάτι διαφορετικό. Συμπεριφέρεται στην εργατική τάξη, όχι σαν μια μάζα ηλιθίων αλλά σαν το εν δυνάμει υποκείμενο της ανατροπής, σαν τους δημιουργούς του πλούτου και του ανθρώπινου πολιτισμού. Δεν είναι αριστερά τα επιχειρήματα που υποτιμούν τη νοημοσύνη του κόσμου της εργασίας. Κανείς δεν πιστεύει ότι ήταν νίκη αυτή η συμφωνία, όλοι γελούν όταν ακούν ότι η Γερμανία αποκαλύφθηκε και απομονώθηκε και αρχίζουν να κλαίνε με την αναφορά στα μέτρα που θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη. Ποιος και ποια πιστεύουν ότι μπορεί να υλοποιηθεί μια στοιχειωδώς αριστερή πολιτική με τα μέτρα που περνούν και τη συνεχή επιτήρηση της τρόικα; Ποιους κοροϊδεύουν; Άνθρωποι που ζουν από αριστερές κομματικές και κυβερνητικές θέσεις εδώ και χρόνια, θα έπρεπε να ξέρουν ότι ο μισθός τους είναι δανεικός από την εργατική τάξη και θα έπρεπε να συμβάλλουν στην απελευθέρωσή και όχι στο διασυρμό της. Ειδάλλως τους αξίζει η χλεύη και η οργή.