5 Απριλίου 2016

Μπροσούρα για το "ένα σχολείο για το Κομπάνι"



Η συγκεκριμένη εκδήλωση αποτελεί ένα πολύ μικρό λιθαράκι μπροστά στο μεγαλείο του αγώνα των Κούρδων και Κούρδισσων αγωνιστριών των οποίων η μάχη για ελευθερία έχει καταφέρει να διαδώσει παντού το μήνυμα της ελπίδας. Σε μια από τις πιο γκρίζες και σκοτεινές στιγμές της ανθρωπότητας, όπου οι ρεαλιστικές δυνατότητες του καιρού μας είναι τέτοιες που δεν θα έπρεπε να μιλάμε για ένα κόσμο γεμάτο πολέμους, προσφυγιά, φτώχεια κι εκμετάλλευση, το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να πάρουμε ξεκάθαρη θέση και να ενισχύσουμε  με όποιον τρόπο και στο βαθμό που μπορούμε τη λάμψη αυτής της ακτίδας ελπίδας κι έμπνευσης του κουρδικού λαού για ένα καλύτερο σήμερα και αύριο.


Στο πλαίσιο, λοιπόν, της διεθνιστικής αλληλεγγύης και θέλοντας να συμβάλλουν σε αυτή την προσπάθεια, Σύλλογοι Εκπαιδευτικών από όλη την Ελλάδα αποφάσισαν πριν περίπου ένα χρόνο να ξεκινήσουν μια μεγάλη καμπάνια για το χτίσιμο ενός σχολείου που δε θα μπορούσε να έχει άλλο όνομα από αυτό του «σχολείου της ελευθερίας των λαών». Το παράδειγμα άλλωστε δεν είναι μοναδικό καθώς  παράλληλα με την πρωτοβουλία για το Κομπάνι οργανώνεται και η καμπάνια «Ένα σχολείο για το Ντονμπάς»  στην Ουκρανία ενώ αντίστοιχες πρωτοβουλίες είχαν οργανωθεί και στο παρελθόν: συγκεκριμένα το 2000 ξεκίνησε η πρωτοβουλία «Ένα σχολείο για την Τσιάπας» στο Μεξικό (το οποίο και ολοκληρώθηκε!), το 2009 η πρωτοβουλία «Ένα σχολείο για τη Γάζα», ενώ και τα δύο εγχειρήματα έχουν στηριχθεί πολύ ενεργά τόσο οικονομικά όσο και με φυσική παρουσία από μηχανικούς, ομοσπονδίες, εκπαιδευτικούς, φοιτητές, μαθητές κλπ.

Καθώς όμως απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση ενός τέτοιου έργου αποτελεί πέραν όλων των άλλων η μελέτη και ο σχεδιασμός αυτού του σχολείου, δεν είναι δυνατόν να εκλείπει η αρχιτεκτονική ομάδα της πρωτοβουλίας. Έτσι λοιπόν, ο ΣΑΔΑΣ-Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων αποφάσισε με τη σειρά του να συμμετέχει στην πρωτοβουλία και να απευθύνει κάλεσμα προς συλλόγους φοιτητών και αποφοίτους αρχιτεκτονικών σχολών για συμμετοχή στο εγχείρημα.
Κι εδώ είναι που παίρνουμε εμείς τη σκυτάλη, επιλέγοντας να ανοίξουμε τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία στο σύλλογο σπουδαστών αρχιτεκτονικής ΑΠΘ και στην πόλη της Θεσσαλονίκης εν γένει. Κανένα έργο όμως, δεν μπορεί και δεν πρέπει να προκύπτει τυχαία σε κενό χαρτί, αλλά πρέπει να είναι αποτέλεσμα μιας ολοκληρωμένης και συνολικής ανάγνωσης της πραγματικότητας και του πλαισίου υπό το οποίο σχεδιάζουμε, κάτι που θα μας δώσει εν τέλει και την απάντηση στο τι θέλουμε να δημιουργήσουμε, για ποιον και με ποιο τρόπο. Αξίζει επομένως, να ταξιδέψουμε σύντομα (έστω και νοητά) στην καρδιά της περιοχής για να κατανοήσουμε και να προσδιορίσουμε το χαρακτήρα, τη δομή και τη συγκρότηση ολόκληρου του εγχειρήματος, αλλά και του σχολείου που θέλουμε να χτίσουμε.

 / λίγα λόγια για όσα συμβαίνουν στο Κομπάνι…

Με πληθυσμό που υπολογίζεται κοντά στα 40.000.000, ο κουρδικός λαός βρίσκεται διασκορπισμένος κυρίως σε τέσσερις χώρες της Μέσης Ανατολής: το Ιράν, την Τουρκία, το Ιράκ και τη Συρία. Σε αυτές τις χώρες προσδιορίζεται και εδαφικά (χωρίς να αναγνωρίζεται επίσημα) η περιοχή του Κουρδιστάν, με το μεγαλύτερο μέρος να ανήκει στην Τουρκία. Ο κουρδικός λαός δεν αναγνωρίζεται με κανέναν τρόπο: ο πολιτισμός, η κουλτούρα και τα σύμβολά του, όλη του η ιστορία είναι υπό αμφισβήτηση. Η γλώσσα του, όχι μόνο δε διδάσκεται επίσημα πουθενά αλλά συχνά η ομιλία της διώκεται. Πρόκειται λοιπόν για ένα λαό χωρίς καμιά αναγνώριση, για ένα «λαό φάντασμα» που του στερούν τα στοιχειώδη και αυτονόητα.

Πρόκειται για τον ίδιο λαό όμως που περίπου ένα χρόνο πριν κατάφερε να τραβήξει πάνω του τα βλέμματα όλου του πλανήτη. Είναι οι ίδιοι και οι ίδιες Κούρδοι και Κούρδισσες αντάρτισσες, άντρες, γυναίκες και παιδιά που τη στιγμή που ολόκληρη η πολιτισμένη Δύση έριχνε ψεύτικα δάκρυα για την επίθεση του ISIS στο Charlie Hebdo, έδιναν τον πραγματικό αγώνα απέναντι στο τέρας. Ήταν οι ίδιοι και οι ίδιες που τη στιγμή που οι μαύρες σημαίες του ISIS πλησίασαν την πόλη τους, έμειναν για να την υπερασπιστούν, να πολεμήσουν και να φωνάξουν πως «το Κομπάνι και η αντίσταση θα νικήσουν». Μέχρι που η φωνή τους, η τόλμη και η θυσίες τους κατάφεραν στις 19 γενάρη του 2015 και μετά από την πολύμηνη πολιορκία της πόλης, να υψώσουν τη σημαία τους στο λόφο Μιστενούρ. Η κατάκτηση του λόφου σηματοδότησε και την αρχή του τέλους της πολιορκίας και της παρουσίας των ισλαμοφασιστών στο Κομπάνι.

Η συντριπτική πλειοψηφία των δεκάδων χιλιάδων προσφύγων από το Κομπάνι που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πόλη τους μόλις άρχισε η επίθεση, εγκαταστάθηκε σε καταυλισμούς στην πόλη του Suruc πάνω στη συνοριογραμμή Συρίας-Τουρκίας. Εκεί οι πρόσφυγες, όλο αυτό το διάστημα υπερασπίζονται τις κοινωνικές δομές που έχτιζαν στα καντόνια της Rojava μέχρι να έρθει ο πόλεμος. Τώρα πια άρχισαν να παίρνουν το δρόμο του γυρισμού, αποφασισμένοι και αποφασισμένες να ξαναχτίσουν την πόλη τους, η οποία καταστράφηκε σχεδόν ολοκληρωτικά. Δε θέλουν όμως απλώς να γυρίσουν στα εδάφη τους. Θέλουν να συνεχίσουν αυτό που αποπειρώνται τρία χρόνια τώρα και το οποίο κράτησε την ελπίδα ζωντανή ακόμη και στις πιο αντίξοες συνθήκες της προφυγιάς. Δεν είναι τίποτε άλλο από την προσπάθεια για μια κοινωνία αντικαπιταλιστική, χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, χωρίς διακρίσεις με βάση τη φυλή, το φύλο ή τη θρησκεία… Για μια ζωή ελεύθερη! Η προτεραιότητα που δίνουν άλλωστε στη συμμετοχή και τη λαϊκή αυτοοργάνωση, στην εκπαίδευση, στη γυναικεία χειραφέτηση, η συνολική κουλτούρα και ο τρόπος οργάνωσης της ζωής τους το αποδεικνύουν έμπρακτα.

/ το βομβαρδισμένο Κομπάνι μαρτυρά την ασχήμια αυτού του κόσμου…

Πίσω από το βλέμμα του κούρδικου λαού και το πείσμα του για τη νίκη, δεν μπορεί να κρυφτεί η αγωνία, ο φόβος και η θλίψη για το χαμό των δικών τους και για όσα πέρασαν και αντίκρυσαν από την επίθεση των ισλαμοφασιστών του ISIS. Η εικόνα του βομβαρδισμένου Κομπάνι αποδεικνύει την αγριότητα των δολοφόνων και καθρεφτίζει την ασχήμια ενός κόσμου που στηρίζει την ανάπτυξή του στους πολέμους, τη φτώχεια και την εξαθλίωση.

Είναι η στιγμή που το σύνθημα «οι ιμπεριαλιστές τη γη ξαναμοιράζουν…» παίρνει σάρκα και οστά μπροστά στα μάτια μας με τη Μέση Ανατολή να μπαίνει στο επίκεντρο των παγκόσμιων εξελίξεων. Συγκεκριμένα, η περιοχή της Μέσης Ανατολής αποτελεί εδώ και χρόνια πεδίο διαμάχης και επέμβασης των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων (ΗΠΑ, ΕΕ, … Ρωσία κλπ). Πρόκειται για μια εμπόλεμη κατάσταση που στη σημερινή περίοδο της κρίσης και της αδυναμίας του καπιταλισμού να την ξεπεράσει, έρχεται να ενταθεί και να διευρυνθεί, γεννώντας το θάνατο, τη φτώχεια και την προσφυγιά.

Και όπου βέβαια υπάρχει κρίση και εξαθλίωση, αναδύεται και ο φασισμός, ακριβώς για να φτάσει εκεί όπου δεν μπορεί να φτάσει το «δημοκρατικό» προσωπείο των κρατών. Ο ισλαμοφασισμός του ISIS, για τον οποίο μιλάμε στην προκειμένη περίπτωση, είναι δημιούργημα του ίδιου του συστήματος, όργανο στην υπηρεσία της Δύσης που τον γέννησε και τον χρησιμοποίησε, τον χρηματοδότησε και  τον εξόπλισε με όπλα.

Είναι το ίδιο φίδι όμως που το σύστημα έθρεψε και τώρα αδυνατεί να ελέγξει πλήρως, όπως αποδεικνύεται άλλωστε και από τις πρόσφατες επίθέσεις στις Βρυξέλλες ή στο Παρίσι. Όσο και αν προσπαθούν οι φιλεύσπλαχνοι ευρωπαίοι ηγέτες, δεν μπορούν να μας πείσουν για τη «θλίψη» τους για τον άδικο χαμό τόσων ανθρώπων τη στιγμή που εξ αιτίας των δικών τους πολέμων, χιλιάδες άνθρωποι εγκλωβίζονται ανάμεσα στους φράχτες και στοιβάζονται στα hot spot, αν και εφόσον καταφέρουν να σωθούν απ’ τους θαλασσοπνιγμούς ή τους βομβαρδισμούς στις χώρες τους. Οι ίδιοι δε διστάζουν μάλιστα, να χρησιμοποιήσουν τις επιθέσεις του ISIS για να σπείρουν την τρομοκρατία και την ισλαμοφοβία, οξύνοντας τις ρατσιστικές και ακροδεξιές αντιλήψεις. Βρίσκουν με αυτόν τον τρόπο αφορμή από τη μία για να κλείσουν τα σύνορα και από την άλλη για να κατασκευάσουν ένα άλλοθι (ότι πολεμούν τον ISIS) σε ενδεχόμενη μελλοντική ιμπεριαλιστική επέμβαση, εξασφαλίζοντας έτσι την ενίσχυση της πολεμικής βιομηχανίας και αποσκοπώντας στον έλεγχο της περιοχής.

/ ο πόλεμος γεννά θάνατο και προσφυγιά,
η αλληλεγγύη και οι αγώνες μας, ελπίδα και ζωή

Αυτό που κατόρθωσαν λοιπόν, οι Κούρδοι και Κούρδισσες στο Κομπάνι δεν είναι απλά μια ιστορία για «τους καλούς που νικάνε τους κακούς» και κάπου εκεί μπαίνει το τέλος στο παραμύθι. Αυτό που κατάφεραν είναι να ανάψουν μια μικρή φλόγα στο σκοτάδι του σημερινού κόσμου των πολέμων και της εξαθλίωσης, να πυροδοτήσουν μια εστία αντίστασης στη σαπίλα του σύγχρονου καπιταλισμού. Είναι αυτή η μικρή φλόγα όμως, αυτές οι εστίες που ξεπηδούν σιγά σιγά, που φωτίζουν τον άλλο δρόμο απέναντι στους βομβαρδισμούς και τους φράχτες, το δρόμο της ελπίδας, το δρόμο προς τη χειραφέτηση και την ελευθερία, το δρόμο της ανατροπής.

Στην προσπάθεια να σταθούμε δίπλα σε αυτούς τους λαούς, δίπλα σε κάθε καταπιεσμένο και κατατρεγμένο αυτού του κόσμου, η απάντηση και συμβολή μας δεν μπορεί να είναι μονοδιάστατη. Δεν αρκεί απλά η επίκληση ενός καλύτερου κόσμου, όπως δεν αρκεί απλά και μόνο η αλληλεγγύη της μιας ημέρας. Η πραγματική αλληλεγγύη χτίζεται καθημερινά και σε πολλαπλά επίπεδα. Ξεκινά, δίνοντας μια κουβέρτα σ’έναν άστεγο, συνεχίζει με το χτίσιμο ενός σχολείου ή την εύρεση μιας στέγης. Προχωράει πλάι πλάι με τη διεκδίκηση στο σήμερα για να ολοκληρωθεί εν τέλει με τον καθημερινό και συλλογικό αγώνα για ανατροπή του συστήματος και εκείνων που διώχνουν τον κόσμο από το σπίτι του, που βομβαρδίζουν τα σχολεία και σβήνουν τις πόλεις απ’ το χάρτη.

Εγχειρήματα όμως όπως το «ένα σχολείο για το Κομπάνι» έρχονται να κάνουν κάτι πολύ παραπάνω από το να θέσουν απλά το ζήτημα της έμπρακτης αλληλεγγύης, το οποίο και προφανώς από μόνο του είναι μέγιστης σημασίας. Αυτό που τα ξεχωρίζει για μας είναι ότι καταφέρνουν να θέσουν την αλληλεγγύη στη ρίζα του προβλήματος. Το να προσφέρεις ένα ρούχο σ’ έναν πρόσφυγα είναι πολύ μεγάλο πράγμα, όμως το να φροντίσεις ώστε ένας άνθρωπος να μην οδηγηθεί στην προσφυγιά είναι ακόμη μεγαλύτερο. Η απαλλαγή από την αιτία, η αποτροπή και η εξάλειψη του προσφυγικού ξεριζωμού, σε τραγική αντίστιξη με την παροχή άμεσης υλικής και κοινωνικής βοήθειας προς κάθε πρόσφυγα, ως επιβεβλημένη προτεραιότητα της διεθνιστικής αλληλεγγύης, είναι και παραμένει το πρώτιστο διεθνιστικό καθήκον. Η αποκατάσταση και η διατήρηση του κοινωνικού ιστού στο πληγέν σημείο βίαιης εκροής ανθρώπων κρατάει όρθιο και ζωντανό κάθε μέσο αντίστασης ενάντια στις δυνάμεις και τις αιτίες που προκαλούν τον ξεριζωμό τους από τον τόπο που επιθυμούν να ζουν και να εργάζονται.

/βλέποντας την αρχιτεκτονική από μια άλλη σκοπιά...

Την παρούσα στιγμή λοιπόν απέναντι σε αυτή τη σκληρή πραγματικότητα, σε μια πραγματικότητα που βιώνουμε καθημερινά κι εμείς ως φοιτητές και φοιτήτριες μέσα και στον ίδιο τον χώρο του πανεπιστημίου όπου η εντατικοποίηση και ο ατομικός δρόμος φαίνονται ως μοναδική διέξοδος, εμείς ως Επιτροπή Αγώνα Φοιτητών Αρχιτεκτονικής  ΕΑΑΚ επιχειρούμε να δείξουμε έναν άλλο δρόμο. Ένα δρόμο που αναδεικνύει τις συλλογικές δράσεις αντί της κάθε ατομικής και μεμονωμένης πρωτοβουλίας, ένα δρόμο που θα μιλά για διεθνιστική κι έμπρακτη αλληλεγγύη των λαών που μάχονται για την ελευθέρια, την ισότητα και την αξιοπρέπεια. Ένα δρόμο εν τέλει στον οποίο η αρχιτεκτονική δε θα γίνεται αντιληπτή ως μια στείρα διαδικασία σχεδιασμού υπερπολυτελών κτιρίων για μια διακεκριμένη αφρόκρεμα της κοινωνικής μειοψηφίας, αλλά θα αποτελεί μια συνολική διαδικασία παραγωγής χώρου που θα απαντά και θα δίνει λύση στα πραγματικά προβλήματα και τις ανάγκες της κοινωνίας, προάγοντας μια κουλτούρα του αρχιτέκτονα που σχεδιάζει για τον άνθρωπο και όχι για την αρχιτεκτονική καθ’ αυτή.

Το εγχείρημα αυτό δεν έχει να κάνει με κανέναν αρχιτεκτονικό διαγωνισμό. Με καμία προσωπική επαγγελματική κατάρτιση και αναγνώριση. Έχει να κάνει με κάτι πιο μεγάλο, πιο δυνατό, πιο ουσιαστικό. Έχει να κάνει με τη συγκρότηση μιας συλλογικής δράσης όπου καθένας και καθεμιά από μας καλείται να επιστρατεύσει τη δημιουργικότητα του, το πνεύμα συνεργασίας του και να παλέψει στο πλάι ανθρώπων που συμπορεύονται σε αυτή την πρωτοβουλία για θέσει εν τέλει κι αυτός σε έναν μικρό αλλά σημαντικό βαθμό τα πρώτα θεμέλια για μια καινούρια ζωή, για μια ελεύθερη κοινωνία κάτω από ένα συλλογικό εμείς και όχι ένα ατομικό εγώ.

Ο Σύλλογος Φοιτητών Αρχιτεκτονικής στα Χανιά έχει ήδη πάρει απόφαση μέσω της γενικής του συνέλευσης για συμμετοχή στο εγχείρημα και το ίδιο επιδιώκουμε κι εμείς στη βάση των συλλογικών αποφάσεων μέσα από τις γενικές μας συνελεύσεις. Η συμμετοχή επομένως στη γενική Συνέλευση και η λήψη μιας τέτοιας απόφασης μέσω αυτής θα πυροδοτήσει και την έναρξη των πρακτικών διαδικασιών προκειμένου το θέμα να ανοίξει περαιτέρω στην κοινωνία της Θεσσαλονίκης και να συσταθεί η αντίστοιχη επιτροπή πόλης που θα αναλάβει κι έμπρακτα πια να συμμετάσχει στην πρωτοβουλία με συγκεκριμένες θεματολογίες, αρμοδιότητες κι ευθύνες.

"μες γι᾿ ατ τ λίγα κι πλ πράγματα πολεμμε
γι
ν μπορομε νά χουμε μία πόρτα, ν᾿ στρο, να σκαμν
να χαρούμενο δρόμο τ πρω
να ρεμο νειρο τ βράδι."

[Τάσος Λειβαδίτης, Αυτό το αστέρι είναι για όλους μας]



Για εμάς, για αυτά τα απλά και τόσο σημαντικά πράγματα αξίζει σήμερα και κάθε μέρα να συζητήσουμε και να προβληματιστούμε, να σχεδιάσουμε, να αγωνιστούμε…

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου